مصطفی رستمی - استادیار، دانشکده هنر و معماری،دانشگاه مازندران
فاطمه باباجان تبار - کارشناسی ارشد رشته پژوهش هنر، دانشگاه پیام نور تهران

عناصر هویت ساز در معماری بومی اماکن مذهبی مازندران همواره مورد توجه و در حقیقت زیبایی بصریو نیز مفاهیم نمادین آن، باعثهویت یافتشا نمی گردد. تعامل هنر و ادبیات عامیانه و نیز مضمون های اسطوره ای و نمادین آرایه ها خاصه سرستون ها و شیرسرهای به کار رفتهدر سقانفارها که خود گونه ای از معماری بومی، آیینی مذهبی بر جای مانده از دوره ی قاجاریه در مازندران می باشند آمیزه ای از واقعیتو خیال اند و ریشه در متون کهن ادبی، باورهای اسطوره ای و مضمون های قبل از اسلام دارند. این جستار به بررسی عینی آرایه های منحصر به فرد سقانفارهای شاخص مازندران همراه با مستندات تصویری دقیق و باز شناسی مفاهیم،مضمون ها، طرح و نقش های سرستون ها وشیرسرها و ستون هامی پردازد.بنا بر نتایج گردآوری شده، قالب آرایه ها متاثر از مضمون های اسطوره ای ، متون کهن ادبی و افسانه ها و قصه های عامیانه است و طرح ونقش های هندسی حجاری یا نقش شده به دست نقاشانی مکتب ندیده با بینشی خیال پردازانه و ذهنیتی مشابه،باعث پیوند میان هنر و ادبیات عامیانهگردیدکه اکنون از جایگاه نقش مایه ای پا فراتر نمی گذارند.

سقانفار، معماری، اسطوره،ادبیات عامیانه، مازندران