محمد اعظم زاده - استاد یار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه مازندران
سیده مهسا قریشی - دانشجوی کارشناسی ارشد هنر اسلامی، موسسه غیرانتفاعی مارلیک (نوشهر)

اساس ساخت، طراحی و نصب سنگ مزار بر گورها در مناطق مختلف برستان مبتنی بر باورها و اندیشه جاودانگی بوده است، بشر می خواهد که حضور و رد پای وی محو نشود. در این خصوص مشاهده انواع نقوش روی سنگ گورها در منطقه روستایی سفید چاه (واقع در شرق مازندران) اسناد قابل توجهی خواهند بود و از سویی بررسی نقوش در تکایای مازندران از جمله تکیه مقری کلا (بابل) ضرورت تام دارد زیرا مجموعه ای از اعتقادات مذهبی مرتبط با حماسه عاشورایی و باورهای بومی در قالب تصویر و نقش مایه معادل سازی شده اند و البته پیدا کردن نقاط مشترک و متمایز این دو موقعیت جغرافیایی قابل توجه خواهد بود. بنابراین بررسی نقوش و نمادهای حک شده روی سنگ مزارها که مرتبط با باورها و اعتقادات مردمی پدید آمده اند، اهمیت اساسی خواهند داشت. قصد این مقاله یافتن وجوه اشتراک و تمایز بین نقوش به کاررفته در تکیه مقری کلا و گورستان سفید چاه و شناخت فرهنگ دیداری اقوام تبرستان است که مبتنی بر انواع نقوش هندسی، گیاهی و حیوانی است. در مجموع، مبنای شکل گیری نقوش مبتنی بر دو ن گرش آئینی پس از دوره اسلامی و اندیشه ایران باستان است و نگارندگان خواستار شناخت و ارتباط این نقوش با نقوش ترسیم شده در فضای معماری آئینی تبرسان (تکیه مقری کلا) هستند. از نتایج این پژوهش، دریافت می شود که برخی از نقوش ترسیمی در گورستان سفید چاه با اندکی تغییر و دگرگونی در فضای تکیه تکرار شده است، و البته این امر در ارتباط با باور و اعتقادات مذهبی و آئینی مردم بومی شکل گرفته است. این تغییر اندک، در ظاهر اشکال پدید آمده است اما مفاهیم مشترکی و تمایزی را دنبال می کنند که قابل توجه بوده است. روش تحقیق در این مقاله توصیفی، تحلیلی تطبیقی است.

گورستان سفید چاه، نقوش، سن گور، تبرستان، تکیه مقری کلا