سمیه ابراهیمی - دانشجوی کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی گروه مهندسی علوم زیستی، دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران
حسن جلیلی - استادیار، گروه مهندسی علوم زیستی، دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران

سورفکتانت ها مولکول های دوگانه دوستی هستند که به دلیل ساختار شیمیایی قادر به اهش دافعه دوفاز غیر قابل امتزاج و مخلوط شدن این دو فاز می شوند. بیوسورفکتانت ها سورفکتانت هایی با منشاء زیستی هستند که از نظر ساختاری متنوع بوده و بسته به نوع بیوسورفکتانت نقش های متفاوتی در طی چرخه زندگی ارگانیسم ایفا می کنند. ساختار بیوسورفکتانت ها بسیار منحصر به فرد می باشد و در بسیاری از موارد اصول شیمیایی متعارف را برای پیش بینی فعالیت سطحی به مبارزه می طلبد. به طور معمول دم هیدروفوب این مولکول های زیستی از سورفکتانت ها سنتزی کوچک تر بوده ولی به طور قابل توجهی حداقل غلظت تشکیل مایسل در این نوع از مولکول ها به نسبت سورفکتانت های سنتزی کمتر است. گرچه در این نوع از مولکول های زیستی میانکنش های واندروالس ضعیف تر است ولی مولکول ها با تشکیل پیوندهای هیدروژنی براین ضعف غلبه کرده اند. در این مقاله در ابتدا مروری بر انواع سورفکتانت ها و کاربرد آنها صورت پذیرفته و در ادامه توضیحاتی در مورد بیوسورفکتانت ها و میکروارگانیسم های تولید کننده آنها ا رائه گردیده است. همچنین مزایا بیوسورفکتانت ها بر سورفکتانت های سنتزی رایج بیان شده و در ا دامه موانع تولید تجاری این مولکول های زیستی و راهکارهای پیشنهادی ا رائه گردیده است. در انتها نیز به کاربردهای گوناگون بیوسورفکتانت ها اشاره شده است. با توجه به سمیت کمتر این مولکول ها نسبت به سورفکتانت های سنتزی و همچنین منحصر به فرد بودن این نوع از مولکول های زیستی امیدهای زیادی برای استفاده از این نوع از مواد فعال سطحی به جای سورفکتانت های سنتزی وجود دارد.

بیوسورفکتانت، سورفکتانت، انواع و کاربرد مواد فعال سطحی، زیست سازگاری، فعالیت سطحی