فروزنده نوروزی - کارشناس ارشد رشته تکنولوژی آموزشی، دانشکده تحصیلات تکمیلی (دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه)
حسین مهدی زاده - دکترای تکنولوژی آموزشی، استادیار دانشگاه ایلام
مریم اسلام پناه - دکترای مدیریت و برنامه ریزی، استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه)

نقشه مفهومی یکی از راهبردهای یاددهی یادگیری است که می تواند یادگیری معنادار را در فراگیران تسهیل کند. هدف کلی از تدوین این مقاله، مقایسه دو نوع از نقشه های مفهومی قلم کاغذی به عنوان راهبرد یاددهی یادگیری و تأثیر آن بر یادگیری آموزه های دینی می باشد. اهداف جزئی این پژوهش، مقایسه اثربخشی ترسیم نقشه های مفهومی ساده و تکمیل نقشه های مفهومی علی نیمه ساخت بر یادگیری فراگیران است. آزمودنی های پژوهش تعداد 27 نفر از دانش آموزان سال دوم راهنمایی بود که در دو کلاس و دو گروه آزمایشی مورد آزمایش قرار گرفتند. طرح پژوهشی مورد استفاده، یک طرح نیمه آزمایشی با پس آزمون و پیش آزمون بود. برای آزمودنی های گروه اول، ترسیم نقشه های مفهومی ساده ارائه شد و گروه دوم هم به تکمیل نقشه های علی نیمه ساخت یافته که از قبل توسط محقق طراحی شده بود پرداختند. ترسیم و تکمیل نقشه ها هم بصورت گروههای سه نفره انجام شد. برای جمع آوری داده ها از آزمون پیشرفت درسی محقق ساخته و همینطور آزمون انگیزش پیشرفت تحصیلی یارتر استفاده شد. نتایج آزمون تجزیه و تحلیل کوواریانس نشان می دهد که نحوه بکارگیری نقشه های مفهومی بر میانگین نمرات آزمودنی های دو گروه آزمایشی معنادار می باشد (F = 53.97, Sig = .000). همچنین مجذور اتای محاسبه شده بیانگر این است که 69% از تغییرات نتایج پس آزمون با استفاده از روش آموزشی (نقشه مفهومی ساده) قابل تفسیر است.

نقشه مفهومی، یادگیری معنادار، ساختن گرایی