مهدی خراسانی پور - دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی زیست محیطی دانشگاه شهید باهنر کرمان
علیجان آفتابی - بخش زمین شناسی دانشگاه شهید باهنر کرمان
عصمت اسماعیل زاده - پژوهشگر واحد تحقیقات مجتمع مس سرچشمه
محمدرضا نکوئی - پژوهشگر واحد تحقیقات مجتمع مس سرچشمه

مطالعه عناصرمسمومیت زایی سنگین در مناطق مسکونی، بویژه در مجاورت کارخانجات وصنایع ذوب، به لحاظ زیست محیطی حائز اهمیت فراوان می باشد. بدین منظور، پراکندگی تعدادی ازاین عناصر در ۶ افق خاک واقع در محدوده شهرک مسکونی سرچشمه مورد ارزیابی قرارگرفت. متوسط عیار این عناصر در خاک منطقه (134) CU (MN(۷۶۱) ،MO(۵/۰۵) ،CR(۲۷/۶) ،NI(۴۹/۵) ،CO(۳۸/۷) ،CD(۳/۱) ،ZN(۷۹) ،PB(۱۳/۳) گرم در تن و ، (FE(۴/۳۹درصد میباشد. بجز CO، CD و در مواردی ،MO سایر عناصر در مقایسه با سنگ، بستردر خاک غنی شدگی نشان می دهند. این امر بدلیل ماهیت تحرک پذیری پائین این عناصر، عوامل جذب آنهادر خاک ونیز اضافه شدن آنها به خاک از طریق ریزش ذرات معلق جوی می باشد. شدت غنی شدگی و درصد افزودگی – کاهیدگی هر عنصر در هر پروفیل خاک نسبت به سنگ بستر آن براساس مقدارAL محاسبه گردید. بر این اساس عناصر CD(۱/۲۷) ،CO(۱/ ( ۲۹کمتر ین غنی شدگی و سایر عناصر بویژه CR(۴/۳۷)،CU(۲/۶۴) ،PB(۳/ ( ۴ ، CD (1/27) , CO(1/29) بیشترین غنی شدگی را دارا میباشند. ماهیت ژئوشیمیایی هر عنصر وتاثیر فعالیت های در MN و FE انسانی در پراکندگی عناصر در خاک از این طریق مشخص می شود. ضرایب همبستگی بین عناصر خاک با سایر فلزات سنگین بیانگر جذب آنها توسط آهن و منگنز، بویژه در لایه فوقانی خاک می باشد. این موضوع به لحاظ زیست محیطی اهمیت فراوان دارد، زیرا مانع تحرک پذیری عناصر مسمومیت زای سنگین و ورود آنها به آبهای زیرزمینی و چرخه های بیولوژیکی میشود. مطالعه انجام شده بیانگر اهمیت ارزیابی زیست محیطی قبل از احداث چنین شهرکهایی میباشد.

عناصر مسمومیت زا ، مناطق مسکونی، ضریب غنی شدگی، ارزیابی زیست محیطی