بررسی پرده آببند و ردیابی نشت آب از پی سد دوستی

سد دوستی بر روی رودخانه هریرود در مرز ایران و ترکمنستان احداث شده و دارای گنجایش ١٢٥٠ میلیون مترمکعب آب است. ارتفاع سد از پی ٨٠ متر و نوع سد خاکی با هسته سیلتی است. سازندهای زمین شناسی محدوده ساختگاه و مخزن در دو تکیه گاه کاملا متفاوت است. جناح چپ (سمت ایران) دارای سازندهای نرم مارنی – شیلی و آرژیلی و جناح راست (سمت ترکمنستان) دارای سازندهای صخره ای ماسه سنگی، آهکی و آهک ماسه ای است. پرده آببند در طول پی سد و سرریز و حدود ٣٠٠ متر در خارج از پی سد (در خاک ترکمنستان) شامل ١ تا ٣ ردیف گمانه های تزریق سیمان اجرا شده است. پس از آبگیری مقداری نشت آب در تکیه گاه راست در پایین دست سد (حدود ٣٥ لیتر بر ثانیه) مشاهده شد که به منظور ردیابی نشت و کنترل و مهار آن اقدامات لازم ازجمله حفاریهای کنترلی، آزمایشات کیفیت آب، حفر چاههای مشاهده ای و تزریق مواد ردیاب انجام شده و در حال انجام است. نتایج حاصل از بررسیهای انجام شده تاکنون نشان می دهد که نشت از پرده تزریق، بدنه سد و محدوده خارج از پی سد در تکیه گاه راست منتفی بوده و عمده نشت از زیر پرده آببند در تکیه گاه راست صورت می گیرد. مطالعات تکمیلی ردیابی در حال انجام است و پس از آبگیری کامل مخزن عملیات تزریق مواد ردیاب و نمونه برداری و کنترل آن انجام خواهد شد. دراین مقاله ضمن بررسی طرح و نحوه اجرای آببندی و تحلیل نتایج بدست آمده، دلایل نشت آب مورد بررسی قرار می گیرد.