محمدرضا باغبان گل پسند - دانش آموخته زمین شناسی مهندسی دانشگاه تربیت مدرس، مهندسین مشاور ساز
کاظم مرادی هرسینی - دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم، گروه زمین شناسی مهندسی

پی جوئی منابع قرضهای که بتواند پاسخگوی نیازهای بدنه سد مخزنی گتوند علیا بر روی رودخانه کارون باشد، از اهمیت ویژهای برخوردار است. یکی از مکانهائی که برای تامین این منابع قرضه در نظر گرفته شده حواشی، بستر و جزایر رودخانه گتوند است. با توجه به حجم بالای برداشت مصالح از رودخانه و اثرات احتمالی این برداشت، در راستای بررسی اثرات » بررسی اثرات برداشت مصالح رودخانه ای از بستر، حریم و سیلابدشت رودخانه، مطالعاتی تحت عنوان به انجام رسیده است. رعایت فاصله مجاز از لبه « برداشت مصالح از سیلابدشت پایین دست سد مخزنی گتوند علیا رودخانه، عمق حفره برداشت، ایجاد حفره های متوالی، گزینه افزایش عرض و عمق حفره ها، بررسی برداشت مصالح از جزیره های موجود، حفاظت کنارههای رودخانه در بالادست محدوده برداشت، پایداری ترانشه های مصنوعی ایجاد شده در نتیجه برداشت مصالح از گودالها و توصیه های زیست محیطی از جمله نتایج حاصل در طرح فوق بوده است. در تحقیق حاضر سعی بر آن بوده است که با بررسی اثرات هیدرولیکی آرایش ها و ابعاد مختلف برداشت، بهترین آرایش و ابعاد برداشت به لحاظ اثرات هیدرولیکی جهت تامین یک میلیون متر مکعب مصالح از سیلابدشت رودخانه کارون تعیین گردد و بدین ترتیب امکان افزایش حجم برداشت در محدوده مورد نظر مورد بررسی قرار گرفته است. در روند انجام این تحقیق، ابتدا بر اساس مطالعات زمین شناسی، منابع قرضه و همچنین معیارهای کلی در خصوص برداشت مصالح، موقعیتهای مناسب جهت برداشت شناسایی و سپس با انجام تحلیلهای هیدرولیکی بر اساس شبیه سازی یک بعدی جریان و با استفاده از نرم افزارHEC-RAS برای ابعاد و آرایشهای مختلف برداشت، ابعاد و آرایشی که کمترین اثرات را در مشخصه های جریان ایجاد کند، مشخص شده است. در پایان این بخش از مطالعات، حجم مصالح قابل استحصال رودخانه در محدوده مورد مطالعه جهت احداث سد گتوند علیا معین شده و نقشه های مناسب جهت نمایش موقعیتها و ابعاد برداشت مصالح ارائه گردیده است.

مصالح قرضه، سیلابدشت، تحلیلهای هیدرولیکی، کارون، گتوند