متانت دماوندی - دانشکده علوم کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس
حسین صبوری - دانشکده علوم کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس
عباس بیابانی - دانشکده علوم کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس
سامیه رییسی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان

امروزه با توجه به استفاده بی رویه از کودهای شیمیایی که علاوه بر تخریب خاک سبب کاهش کیفیدت محصولات کشاورزی شده است، کاربرد میکروارگانیزم های مفید خاک کمک مؤثری در جهت کاهش این اثرات مخرب و افزایش عملکرد گیاهان زراعی بویژه در شرایط نامساعد محیطی به شمار می رود. یکی از عمده ترین محصولات زراعی در ایران سویا است که با توجه به ضرورت تولید روغن های خوراکی در داخل کشور از اهمیت کمی و کیفی ویژهای برخوردار می باشد. این تحقیق در تابستان سال 1391 با هدف بررسی اثرات قارچ مایکوریزا و باکتری برادیریزوبیوم ژاپونیکوم بر روی تعداد و وزن گره های تثبیت کننده ازت در ریشه گیاه سویا رقم کتول در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان انجام گردید. به این منظور بصورت کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی سه سطح مدایکوریزا ( 0، Glomus intraradices، Glomus mosseae )، دو سطح استفاده و عدم استفاده از باکتری و سه سطح فسفر خالص( 0،1.32،2.64گرم در مترمربع) در سه تکرار مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر هر یک از تیمارهای مایکوریزا، باکتری و فسفر و اثرات متقابل آنها بر روی تعداد، وزن تر و وزن خشک گره های تثبیدت ازت در ریشه سویا معنی دار بود. بین سطوح مختلف کلیه تیمارها نیز در تمام صفات گره تفاوت معنی داری مشاهده گردید مگر در تعداد گره که اختلاف بین دو گونه مایکوریزا و دو سطح فسفر بکار برده شده معنی دار نبود. بطدورکلی می توان نتیجه گرفت که کاربرد توأم باکتری و مایکوریزا از طریق تشدید اثرات یکدیگر و افزایش تعداد و بویژه وزن گره های سالم و مؤثر منجر به افزایش تثبیت ازت، جذب فسفر و سایر عناصر و در نهایت افزایش عملکرد گیاه و کداهش مصرف کودهای شدیمیایی سنتتیک خواهد شد.

مایکوریزا، برادی ریزوبیوم ژاپونیکوم، گره تثبیت کننده ازت، رقم کتول، کود فسفره