مصطفی نیک کار - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، رشت، ایران
علی احمد علوقطبی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، رشت، ایران
غلامعلی نهضتی پاقلعه - استادیار پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران

نقش ویتامینها در تغذیه زنبور عسل حائز اهمیت می باشد. بخصوص در مواقعی که تغذیه کمکی با شکر یا جایگزین های گرده مطرح می گردد. به همین منظور، بررسی اثرات سطوح مختلف ویتامین C بر میزان جمعیت، تخم گذاری ملکه کلنی زنبور عسل (Apis mellifera) در فصل پائیز مورد پژوهش قرار گرفت. کلنی های آزمایشی از لحاظ جمعیت و سن ملکه یکسان سازی شدند و همراه با شربت شکر( 50 درصد قند) در سه سطح 1000، 2000 و 3000ppm ویتامین C محلول در شربت مصرف نموده و با گروه شاهد که فقط با شربت شکر تغذیه شدند (تیمارهای 1 و 2 و 3 به ترتیب 1000، 2000، 3000ppm ویتامین C و تیمار 4 شاهد) مورد مقایسه قرار گرفتند. در این آزمایش تغذیه کلنی ها در پائیز به صورت 45 روز تغذیه با شربت ویتامینه و 15 روز قطع مصرف به منظور بررسی تاثیر آن بر تخم گذاری ملکه و میزان جمعیت انجام گرفت. اثرات ویتامین C بر تخم گذاری ملکه با استفاده از کادر 5 × 5 سانتی متر و جمعیت کلنی بر حسب قاب اندازه گیری شد. داده های جم عآوری شده با استفاده از نرم افزار SAS مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج حاصل از آنالیز آماری نشان داد بین تیمار ها از لحاظ میزان تخمگذاری در پائیز تفاوت معنی داری در سطح 1 درصد وجود داشت (0/01>P). بیشترین میانگین میزان تخم گذاری ملکه در پائیز مربوط به تیمارهای 2 (6902/5 عدد) و کمترین میانگین در فصل پاییز مربوط به تیمار 4 ( 4982/9 عدد) بود. بیشترین میانگین جمعیت در فصل پائیز مربوط به تیمار 2 (6/46 قاب) و کمترین جمعیت مربوط به تیمار 4 (5/36 قاب) بود (0/05>P). براساس نتایج به دست آمده، افزودن 2000ppm ویتامین C به شربت تغذیه پائیزه کلنی ها سبب افزایش تخم گذاری ملکه شده و همچنین افزودن دستی 2000ppm ویتامین C به تغذیه پائیزه سبب افزایش جمعیت شد .

تخمگذاری ملکه، جمعیت، زنبورعسل،شربت عسل، ویتامین C