شیما فامیل سماواتی - کارشناس ارشد بیوشیمی (تهران، دانشگاه علوم و تحقیقات، دانشکده علوم پایه)
علی مصطفایی - پروفسور، هیات علمی (کرمانشاه ، بلوار پرستار، مرکز تحقیقات بیولوژی پزشکی

آنژیوژنز یا رگ زایی عبارت است از رشد و تکامل عروق خونی جدید از طریق جوانه زدن سلول های اندوتلیال عروق موجود. بشر از دیر باز از گیاهان برای پیشگیری و یا درمان بیماریها و بدخیمی ها استفاده می کرده است. با توجه به نتایج مطالعات قبلی مبنی بر اثرات آنتی آنژیوژنز گیاهان خانواده لیلیاسه، در این پژوهش موسیر خشک پرک شده از بازار کرمانشاه تهیه و نوع آن تایید شد. موسیر آسیاب و عصاره آبی-الکلی آن تهیه شد. سپس انواع فراکسیون های n - هگزان، اتیل استات، بوتانل و آبی از عصاره آبی- الکلی تهیه گردید. با استفاده از سلول های اندوتلیال بند ناف انسانی HUVEC مدل برون تن برگ رگ زایی ماتریکس سه بعدی کلاژن-سیتودکس تهیه و اثرات ضد رگ زایی انواع فراکسیون ها در غلظت های تهیه شده، پس از 48 ساعت تیمار بررسی شد. با استفاده از آنالیز TLC کروماتوگرافی ستون سیلیکاژل، تفکیک بیشتر بر روی فراکسیون اتیل استات انجام گرفت. سپس اثر مهار رگ زایی ساب فراکسیون ها در غلظت های تهیه شده، پس از 48 ساعت تیمار بررسی گردید. همچنین خلوص ساب فراکسیون موثره توسط روش آنالیز HPTLC نیز بررسی گردید. نتایج جداسازی و تفکیک نشان داد که فراکسیون اتیل استات به عنوان قوی ترین فراکسیون ضد رگ زایی توسط ستون سیلیکاژل به 4 ساب فراکسیون تفکیک شد. بررسی اثر ساب فراکسیون ها در مدل ذکر شده نشان دهنده اثر مهاری قوی ساب فراکسیون 3 نسبت به بقیه ساب فراکسیون ها بوده است. بررسی خلوص ساب فراکسیون 3 نیز نشان دهنده خلوص بالای 98 درصد آن بوده است.

موسیر، فراکسیون، آنژیوژنزHUVEC، مدل برون تن، کروماتوگرافی سیلیکاژل، HPTLC