مهران علوی - دانشکده علوم، گروه زیست شناسی، مرکز مطالعات محیط زیست دانشگاه رازی،
مظفر شریفی - دانشکده علوم، گروه زیست شناسی، مرکز مطالعات محیط زیست دانشگاه رازی،

یکی از معضلات عدیده محیط زیستی در سالهای اخیر، وقوع فراوان طوفانهای گردوغبار در مناطق غرب ایران مانند کرمانشاه و کردستان، به دلیل افزایش دمای هوا و خشکی در کشور همسایه عراق است. ازa این رو در این تحقیق تاثیر ته نشینی طوفان گردوغبار شبیه سازیشده در آزمایشگاه بر روی کلروفیل a فلورنس به عنوان یک معیار در اندازهگیری میزان توان فتوسنتزی در گیاه دارویی آویشن Thymus vulgaris مورد بررسی قرار گرفت. گیاه T. vulgaris یک گیاه دارویی بسیار معطر است که ارزش اقتصادی فراوانی نیز دارد. این گیاه برای مدت زمان دو ماه و به صورت تناوب هر هفت روز (با مقادیر 0/5، 1 و 1/5 گرم ماسه - گرد و غبار) مورد استرس قرار گرفت. پس از مدت زمان دو ماه، نتایج نشان داد که رابطه ی نسبتاً معکوسی بین میزان گردوغبار و محتوای کلروفیل گیاه وجود دارد. با پیشرفت تنش، محتوای کلروفیل a به کلروفیل b کم شد، در حالی که مقدار فلاونوئید و آنتوسیانین افزایش یافت. باردهی فتوسنتز(ΔF/Fm´) در تیمارهای اول 2% و دوم 13% کاهش معنیداری نداشت، درحالیکه در تیمار سوم 28% کاهش معنی داری را نشان داد. 0.05 >p و ANOVA سرعت انتقال الکترون ETR دارای کاهش معنیدار در هر سه تیمار به میزان 21% ، 24% و 39% در مقابل، باردهی بالقوه (Fv/Fm) در هر سه تیمار کاهش معنادار را نشان نداد. همچنین، در میزان فلاونوئید و ترکیبات فنلی تغییرات معنیداری نسبت به تاثیر گردوغبار وجود نداشت. بنابر نتایج به دست آمده در این تحقیق، گردوغبار در میزان های بالا میتواند بروی باردهی فتوسنتزی تاثیر کاهشی داشته باشد.

طوفان گردوغبار، فلاونوئید . Thymus vulgaris ،Fv/Fm ،ETR ،ΔF/Fm