سمانه اسدی صنم - دانشجوی دکترای زراعت و باغبانی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان
محسن زواره - استادیار گروه زراعت، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان
همت اله پیردشتی - دانشیار گروه زراعت و استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی سار
فاطمه سفیدکن - استاد گروه فیتوشیمی گیاهان دارویی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

به منظور بررسی نقش نیتریک اکساید برون زاد به عنوان یک آنتی اکسیدان مؤثر در کاهش اثرات تنش اکسیداتیو ناشی از شوری در گیاه دارویی سرخارگل ،(Echinacea purpurea (L.) Moench) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه فیزیولوژی پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری طبرستان-دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال 1391 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل پیش تیمار بذر در دو سطح (آب خالص استریل و نیتریک اکساید) و شش سطح شوری (0، 50، 75، 100، 125 و 150 میلی مولار محلول کلریدسدیم) بود. 14 روز پس از جوانه زنی، میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی سوپر اکسید دیسموتاز SOD، پراکسیداز POD کاتالاز CAT و آسکوربات پراکسیدازAPX، میزان پراکسیده شدن لیپیدها و اکسیداسیون پروتئین ها در گیاهچه های جوان اندازه گیری شد. بر اساس نتایج آزمایش، استفاده از نیتریک اکساید خارجی در محیط شور، موجب افزایش فعالیت آنزیم های APX,POD,SOD در مقایسه با شرایط عدم استفاده از آن شد و بیشینه میزان فعالیت آنزیم SOD 116/3 میکرومول بر گرم بافت تازه در غلظت 125 میلی مولار کلرید سدیم و برای APX,POD به ترتیب 1/7 و 50/1 میکرومول برگرم بافت تازه در دقیقه در غلظت های 50 و 125 میلی مولار کلرید سدیم به دست آمد. با این وجود، نیتریک اکساید تأثیر معنی دار و معکوسی بر فعالیت آنزیم CAT داشت. علاوه بر این، استفاده از نیتریک اکساید خارجی به عنوان یک آنتی اکسیدان، پراکسیده شدن لیپیدهای غشا را کاهش داده و سبب تأخیر در تجزیه پروتئین ها شد. درنتیجه، به نظر می رسد که نیتریک اکساید برون زاد می تواند با پاکسازی رادیکال های آزاد موجب کاهش اثرات نامطلوب تنش در مرحله جوانه زنی گیاه دارویی سرخارگل شود.

آنزیم های آنتی اکسیدان، سرخارگل، نیتریک اکساید