محمد تقی سبزه ای - استادیار جامعه شناسی دانشگاه رازی

هدف اصلی مقاله ی حاضر شناخت نظریه ی جامعه ی مدنی و کارویژه های آن از نگاه هابرماس است . روش این مقاله مطالعه اسنادی با استفاده از منابع دست اول (به زبان آلمانی) و منابع دست دوم (منابع انگلیسی و فارسی) است. هابرماس جامعه ی مدرن را به دو بخش زیست جهان و نظام تقسیم می کند . جامعه ی مدنی ، که از نهادهای مدنی مستقل و از یک فضایی عمومی آزادی تشکیل شده است، متعلق به زیست جهان است. نظام از دو خرده- نظام اقتصاد و سیاست ترکیب شده است، که دارای مکان هایی برای فعالیت های اقتصادی (بازار) و سیاسی (پارلمان و دولت) است. به نظر هابرماس، زیست- جهان دارای یک فضای عمومی ارتباطی (و نه یک فضای فیزیکی) است ، ک ه در آن شرایط برای گفت و گوی عمومی فارغ از سطه فراهم می شود، سپس، از همین فضا افکار عمومی دموکراتیک به وسیله ی نهادهای مدنی، به ویژه مطبوعات، به حوزه ی سیاسی منتقل می شود. بدین ترتیب، در فضای عمومی زیست - جهان برای مردم فرصتی ایجاد می شود تا بر تصمیم گیری های دولتی تاًثیر بگذارند و پارلمان و دولت را کنترل کنند . از این رو، هابرماس ساخت یک دولت- قانون دموکراتیک در فضای سیستم را به شکل گیری یک جامعه ی مدنی ارتباطی در فضای زیست - جهان وابسته می کند.

نظام، زیست جهان، دموکراسی گفت و گویی، حوزه عمومی، افکار عمومی