علی اکبر جعفری - مرکز تحقیقات بیو تکنو لوژی کاربردی دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، تهران
علی محمد لطیفی - مرکز تحقیقات بیو تکنو لوژی کاربردی دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، تهران
مجید شهرتی - مرکز تحقیقات آسیب های شیمیایی دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله ، تهران
رضا حاج حسینی - گروه بیوشیمی دانشگاه پیام نور، تهران

سابقه و هدف: کوتاه کردن زمان بهبودی زخم سال هاست که توجه محققان پزشکی را به خود جلب نموده است و از دیرباز داروهای گوناگونی جهت تسریع روند زخم معرفی و به کار گرفته شده است . گیاه Scrophularia Striata که سالهاست بصورت تجربی در درمان بیماریهای مختلفی و از جمله التیام زخم های باز مورد استفاده قرار می گیرد.مطالعه حاضر جهت بررسی اثرات التیام بخشی این گیاه در ترمیم زخم باز موش سوری و همچنین مقایسه این تاثیرات در بین انواع مختلف عصاره های این گیاه صورت گرفته است . روش ها: پس از جمع آوری و خشک نمودن قسمتهای مختلف گیاه ،آسیاب گردید و سه نوع عصاره الکلی ، هیدروالکلی و آبی از آن تهیه گردید . در این مطالعه از 35 موش سوری نر با نژاد NMRI در محدوده وزنی 35 - 25 گرم استفاده گردید.تعداد دو زخم مدور بوسیله پانچ 6 میلی متری در ناحیه پشت موش ها ایجاد شد ، موش ها به 5 گروه تقسیم شدند و در قفس های جداگانه ای نگهداری شدند . گروه اول به عنوان شاهد بدون درمان نگهداری شد . در گروه دوم پماد فنی تویین 1 درصد (شاهد مثبت) و در سه گروه دیگر نیز از عصاره های تهیه شده با غلظت 10 درصد استفاده گردید . موشها روزانه دوبار مورد درمان قرار گرفته و برای بررسی روند ترمیم هر روز نیز از محل زخمها توسط دوربین دیجیتال عکسبرداری صورت گرفته و توسط نرم افزار Image J محاسبه گردید . در نهایت نتایج بدست آمده نیز توسطنرم افزار spss مورد تحلیل قرار گرفته و با آزمون Mann Withney test آنالیز شدند . یافته ها: در نتایج بدست آمده متوسط زمان ترمیم زخم در گروه شاهد 9 روز و در گروه های دیگر تقریبا با یکدیگر برابر بوده و در بین تمام گروه ها گروه عصاره هیدروالکلی با 14 / 6 روز پایین ترین زمان مورد نیاز برای بهبودی را داشت . در مورد زمان افتادن دلمه نیز گروه شاهد با 75 / 9 روز بالاترین و گروه فنی توئین با 64 / 7 روز پایین ترین زمان راداشت .در مورد شاخص اندازه اسکار باقی مانده بدین صورت بود که تفاوت معنی داری بین گروه شاهد و گروه های دیگر وجود دارد. بحث و نتیجه گیری : تمامی گروه های درمان شده در مورد تمام شاخص های مود نظر دارای اختلاف آماری معنیدار (0/05>P) با گروه شاهد بودند که در بین تمامی گروه ها ، گروه عصاره هیدروالکلی دارای نتایج بهتری می باشد.به نظر می رسد که نتایج مثبت مشاهده شده در نتیجه تحریک عوامل موثر در پروسه ترمیم زخم ازقبیل افزایش رشدفیبروبلاست ها و یا افزایش سنتز کلاژن و همچنین تاثیرات آنتی سپتیک عصاره می باشد. اختلاف میان نتایج حاصل از سه نوع عصاره گیری مربوط به نوع ترکیبات متفاوتی است که در این نوع روشها از گیاه مورد نظر استخراج شده است.

اسکروفولاریا استریاتا، موش سوری، زخم باز پوستی