نسیم زرین پنجه - گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران
آتنا اولادزاد عباس آبادی - گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران
منصور امیدی - گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران

صبر زرد با نام علمی . Aloe vera L از خانواده Liliaceae می باشد. ترکیبات مختلف موجود در شیرابه و ژل این گیاه چون آلوئین، باربالوئین، پلی ساکارید، گلیکوپروتئین وساپونین، آن را برای صنایع دارویی، آرایشی - بهداشتی و غذایی بسیار ارزشمند ساخته است. اصلاح برخی خصوصیات ارزشمند چون مقاومت در برابر عوامل تنش زا، تولید متابولیت های ثانویه، حفظ خصوصیات مفید و همچنین روش های تکثیر با سرعت بالا که در فرایند تولید اقتصادی حایز اهمیت می باشند، به دلیل عواملی چون نرعقیمی سیتوپلاسمی و دوره رویشی طولانی، با روش های سنتی میسرنخواهد بود. اکثر تحقیقات انجام گرفته در زمینه کشت بافت این گیاه بر تکثیر درون شیشه ای و ریزادیادی تمرکز داشته است و جنین زایی بدنی نه تنها به عنوان روشی مناسب در تکثیر انبوه، بلکه به عنوان شیوه ای مطمئن و کار آمد در تولید بذور مصنوعی ومتابولیت های ثانویه، از نگاه محققان دور مانده است. لذا درتحقیق حاضر اثر نوع ریزنمونه شامل ریزنمونه برگ و ریشه و نیز سیتوکینین 6- Benzylaminopurine ا( BAP) به عنوان تنظیم کننده رشد گیاهی در غلظت های 0/ 1، 0/ 3، 0/ 5 و 0/ 10 میلی گرم در لیتردر قالب طرح فاکتوریل کاملا تصادفی با سه تکرار مورد برسی قرار گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده مشخص شد که ریز نمونه برگ در محیط کشت پایه MS و BAP به میزان 5 میلی گرم در لیتر موجب القا جنین بدنی مستقیم در این گیاه گشت. تمام جنینی های بدنی بدست آمده پس از سپری کردن مراحل بلوغ ، سازگاری و انتقال به گلخانه زنده ماندند.

گیاه دارویی صبر زرد، ریزنمونه، تنظیم کننده رشد گیاهی، جنین زایی بدنی مستقیم