محمدرضا پورجعفر - استاد دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس
سارا بهمنی کازرونی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری،دانشکده هنر ومعماری،کمال الملک نوشهر
علی پورجعفر - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشکده هنر ومعماری، دانشگاه تربیت مدرس

از زمان بنیانگذاری مساجد اسلامی توسط نبی اکرم(ص) مساجد نه تنها از نظر فرهنگی و اجتماعی بلکه از نظرکالبدی هم متحول شده اند و هویتی جدید برای آنها پدید آمده است.برای آنکه مسجد بتواند جایگاه حقیقی خود رادر جامعه محقق سازد،لازم است.دو دسته کارکرد را به صورت همزمان تامین نماید: 1.کارکردهای آیینی 2.کارکردهای فرهنگی – اجتماعی.در این روند با بررسی فضاها و نحوه سلسله مراتب آنها در اولین مسجد اسلام و بررسی مسجد النبی کنونی که در مدینه برپاست، پیشنهاداتی در راستای معرفی فضاهای مساجد و نحوه قرارگیری آنها در مساجد کنونی ارائه شده است.در این مقاله،روش تحقیق قیاسی وتحلیلی بین دو نمونه می باشد،که برای شناخت موضوع، ابتدا به بررسی فضاهایدر نظر گرفته، در اولین مسجد اسلام خانه پیامبر پرداخته شده است. براساس چهارچوب نظری تدوین شده با مقایسه طرح مسجد از نظر پیامبر با مسجدالنبی مدینه را مورد تحلیل قرار می دهیم.سپس بنابر یافته های این تحقیق، به معرفی برنامه فیزیکی و سلسله مراتب فضایی برای مساجد معاصر ایران می پردازیم.در این صورت فضاهایی به مساجد معاصر افزوده می گردد،که خود باعث رونق و رواج این مکان ها در میان کاربران می شوند.سپس توصیههایی برای گذاشتن فضاهایی در مساجد کنونی که موجب رونق عملکرد در آنها گردیده، میشود

خانه پیامبر،مسجد النبی،سلسله مراتب فضایی