زهرا دانش آرانی - کارشناس ارشد معماری، مدرس دانشگاه پیام نور واحد اردبیل
وحید وزیری - دکترای معماری ، استادیار دانشکده فنی دانشگاه محقق اردبیلی

آیین های عزاداری در فرهنگ های مردمی جایگاهی برای تجلی هویت و اعتقادات جامعه است. معنای نمادینی که در مراسم عزاداری هر جامعه بیان می شود، نشئت گرفته از ارزش های دینی و باورهای اعتقادی – انسانی افراد آن جامعه و در شکلگیری حیات فرهنگی جامعه موثر می باشد. نمادهای آیینی مشهود در مراسم عزاداری ماه محرم در شهر اردبیل نیز مبین هویت فرهنگی و باورهای دینی آن است. با نگاهی به انواع مختلف مراسم عزاداری شهر اردبیل؛ تداوم تاریخی، گزاره های فرهنگی، منطق دینی، نظم و ارتباطات اجتماعی، هماهنگی معانی و از همه مهم تر فهمی نمادین قابل مشاهده می باشد. مقالهحاضر درچالشی معناگرایانه به خوانش صورت های مفهومی و تاثیرات آن در شاکله کالبدی شهر اردبیل می پردازد. در این راستا سعی شده است با مطالعات پیمایشی و کتابخانه ای و استخراج نتایج حاصل از پرسش نامه ها، به گردآوری و بیانشاخصه های موجود در آیین های عزاداری شهری اردبیل و بررسی مولفه های رفتاری- آیینی موجود در گونه های متفاوت عزاداری مردمی، به خوانایی و بهسازی عناصر و لایه های بافت تاریخی پرداخته شود. در مرحله بعد، با مداقه بیشتر و همسان سازی نتایج بدست آمده با شرایط اجتماعی و واقعیت های محیطی، سعی در دستیابی به اصول عملی و راهکارهای معمارانه شده است.

هویت فرهنگی، بافت تاریخی، آیین های نمادین، عزاداری شهر اردبیل