الهه افروخته - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین
ندا کمره ای - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین

هندسه در معماری ایرانی پیوند دهندهی عناصر کل به جزء و سازه به تزئینات است. پتگانه یکی از عناصر تزئینی– سازه ای در معماری ایران است که منشا به وجود آمدن آن گوشه سازی گنبدها بوده وکاربرد آن در قرون 4 و 5 هجریبیشترین رواج را داشته است. ژاپن که به عنوان کشوری با پیشینهی سنتی کهن همواره در جریان مدرنیته نسبت به سنتهای فرهنگی و معماری خود پاینبد بوده، در دهه ی 1990 اوریگامی (کاغذ و تا) را در معماری نیز مورد استفاده قرار داد. نمونه ای از این معماری رامیتوان در طراحی سازه ی سقف پایانه ی دریایی یوکوهامای ژاپن اثرFOA-995مشاهده کرد در پژوهش حاضر سعی بر این است که امکان استفادهی مجدد از منطق سازهای پتگانه مورد بررسی قرار گیرد. این پرسش که: آیا میتوان با الگو گرفتن از معماری اوریگامی ژاپن، پتگانهی ایرانی را نیز به عنوان یک سازهی جدید استفادهکرد؟ با بررسی پتگانه به لحاظ کالبدی، با توجه به ساختار هندسی آن که حاصل قرار گیری مدولهای مشابه (طاسچه) و تکرار آن با نظمی مشخص است، میتوان به سازهای انتزاع شده برای پوشش فضاهای منحنی دست یافت. در طرح پیشنهادی یورن اوتزن برای استادیوم جده 1967 ، از همین ایده برای طراحی سازهی استادیوم استفاده شده است. روش انجامپژوهش در این مقاله روش مشاهده و تحلیل می باشد با بررسی تطبیقی دو نمونه اشاره شده و مطالعهی وجوه اشتراک و افتراق آنها، نو شدن پتگانه مورد بررسی قرارگرفته است. پس از تحلیل این دو نمونه به لحاظ هندسه و ساختار، مشاهده شد که با تبدیل سطوح منحنی مدولهای پتگانه به سطوح صاف مثلث شکل و انتزاع هندسهی پتگانه میتوان به سازه ای نو، سبک، مدولار و قابل انطباق با شرایط رسید که ضمنا نشانههای هویتی بارزی از معماری اسلامی ایرانی را نیز به همراه دارد

معماری ایرانی، معماری اسلامی، پتگانه، اوریگامی، سازههای نو