سعیده محتشم امیری - کارشناس ارشد معماری، دانشجوی دکترای شهرسازی

یکی از مشکلاتی که متأسفانه اکثریت جوامع و به تبع آن شهرهای امروزی ما را تحتالشعاع خود قرار داده، مسأله بحران اخلاقی میباشد. بسیاری از معضلات، تفرقها و نابسامانیها در جوامع شهری ریشه در بحران اخلاقی دارد. مباحثاخلاقی از مفاهیم عمیقی است که در دین اسلام بسیار بدان توجه شده، آیات متعدد قرآن و روایات اسلامی نشان میدهند که از اهداف مهم بعثت انبیا و حتی راز بعثت پیامبر اکرم (ص) هدایت مردم و تهذیب اخلاق آنها بوده است.نکتهای که بسیار حیاتی مینماید بحث آموزش و احیای مفاهیم عمیق اخلاقی در محیط شهرهای کنونی ما است. این آموزهها به کاملترین وجه در آثار ارزشمند اندیشمندان، و فلاسفه مسلمان بیانشده و متأسفانه در دنیای معاصر این خصیصهی اصلی انسان مسلمان روزبهروز کم رنگ تر و ضعیف تر میگردد. در این مقاله که روش اسنادی و تحلیلبنیادی، توصیفی دارد، به اهمیت بحث اخلاق از دیدگاه اندیشمندانی چون نظامی، فارابی، سهروردی و ابن خلدون پرداخته شده است تا اهمیت و ضرورت توجه به بحث اخلاق در محیط شهری از منظر آنان مورد بررسی قرار گیرد. دراین پژوهش این پرسشها مطرح بوده است که آیا حکما و فلاسفهی مطرح اسلامی در خصوص اخلاق و تأثیر آن در محیط زندگی سخنی به میان اورده اند و اهمیت این مهم نزد آنها به چه میزان بوده است و آیا این صفت را از صفاتمطلوب شهری دانستهاند؟ نتیجهی حاصلشده در این مقاله نشان میدهد که در اندیشهی این حکمای مسلمان همواره بحث اخلاق چه از دیدگاه فردی و چه اخلاق جمعی موردی بسیار مهم و بنیادی بوده است و مشخصاً یکی از صفات مطلوب شهری در دیدگاه همهی حکمای مسلمان در درجات نخست بحث اهمیت اخلاق و اعتلای ویژگیهای فردی بوده است

انسان، اخلاق، شهر مطلوب، حکمای مسلمان