قاسم مطلبی - استادیار و عضو هیئت علمیگروه معماری دانشگاه تهران
آرین شیدفر - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه تهران

اگر چه معماری سنتی ایران در زمان و مکان خود یکی از با ارزشترین میراثهای فرهنگی جهانی به شمار میرفته است، ولی همزمان با ورود مدرنیته معماری ایران در مواجهه با جلوههای عصر جدید دچار نوعی بحران هویت و اغتشاش شد، که آثار آن تا بهامروز کم و بیش باقی است؛ که یکی از مهمترین علل این بحران، در سرگشتگی فرهنگی ما نهفته است. این جریان در کشورهایی چون ایران که از پیشینه تمدن دیرینهای برخوردار بوده و با ورود مدرنیته دچار بحران و سردرگمی هویتی شدهاند، همچون هند، مصر، ژاپن، مراکش و ... دیده میشود و نکته مهم، غلبه آنان بر این بحران بوده که نه تنها معماری و اندیشه معمارانشان جایگاهبرجستهای در معماری روز جهان دارند، بلکه امروز توانستهاند با تعریف هویتی مستقل برای معماریشان، با در نظر داشتن مقتضیات عصر حاضر، هویت معماری امروز خود را در سطح جهانی معرفی کنند. پرسش اصلی پژوهش این است که چگونه می توانیم با توجه به تجربه این کشورها، هویت معماری خود را با بهرهگیری از فرهنگ حاکم بر زندگی معاصر شکل دهیم. فرض بر این استکه تلاشهایی که تا کنون در جهت بازگرداندن هویت ایرانی- اسلامی به معماری صورت گرفته اکثرا ناکافی و نتیجه کار به نوعی بد هویتی منجر شده است. برای پاسخگویی به سوال اصلی تحقیق بر اساس روش تحقیق تحلیل محتوا و تکنیک توصیفی – تحلیلی، به گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانهای پرداخته شده است. با توجه به بررسیهای پژوهش، به نظر میرسد برای دستیابی توأمان بهمعماری با هویت و متناسب امروز، معماری که در آوردگاه جهانی سفیر فرهنگی ایران باشد، می بایست در عین پذیرش تقابلهای فرهنگی و ارتباط با دنیای روز، به تلاش در جهت شناخت صحیح از خود در مقابل غیر خود و به تعریف معماری امروز ایرانی پرداخت. معماری که با درک مفاهیم معماری گذشته و عبور آن از صافی زمان بدست خواهد آمد. بدین منظور می بایست به هویت به عنوان موضوعی فعال نگریسته شود، هویتی که دارای خلاقیت است و از گذشتهاش برای آینده خرج میکند.

هویت، بحران هویت، هویت فعال، استمرار معماری، نوشوندگی