فریبا وحیدزادگان - کارشناسی ارشد مهندسی طراحی محیط زیست، دانشگاه تهران
هما ایرانی بهبهانی - دانشیار گروه طراحی محیط زیست، دانشگاه تهران
محمدحسن طالبیان - استادیار گروه معماری، دانشگاه تهران

جایگاه آرامستان ها در نظام شهری در دوران معاصر با توجه به تحولات کالبدی و اجتماعی شهر های ایرانی دستخوش تغییراتی شده است که در نهایت بر آن تعداد از آرامستان هایی که در داخل بافت شهرها قرار گرفتند تاثیرات منفی گذاشت ومنتج به کمرنگ شدن نقش و فعالیت آنها شد. آرامستانهای تاریخی حاشیه شهر ها نیز با توجه به رشد شتابان شهری در درون شهر ها قرار گرفتند و چون دیگر عناصر و اجزای شهری تحولات عمیقی را تجربه کرده و تا حد زیادی از لحاظ کارکردیو کالبدی روبه تحلیل رفتند. در واقع آرامستانها در روند گسترش و تحول شهرها نتوانستند به جایگاه های نظاممند و تعریفشده در ساختار شهری دست یابند. در نوشته حاضر با تکیه بر مطالعات کتابخانهای، بررسیهای میدانی و تطبیق نقشهها به مطالعه روند تحول آرامستانها در ساختار شهر ایرانی- اسلامی و عوامل مؤثر بر این تحولات پرداخته و سپس به عنوان یکنمونه آرامستان تخت فولاد اصفهان و سیر تحولات آن در طی زمان مورد بررسی قرارگرفت و در پایان راهکارهایی ارائه گردید. آرامستان تاریخی تخت فولاد در انتهای یکی از شاخههای شمالی-جنوبی محور تاریخی-فرهنگی اصفهان واقع شدهاست و با قدمتی 2000 ساله یکی از شریفترین و شکوهمندترین مزارهای جهان تشیع و یکی از مهمترین محوطههای تاریخی و فرهنگی ایران محسوب میشود که از زمان صفویه به عنوان آرامستان رسمی اصفهان، در اوج رونق و شکوه خود قرار گرفت.

آرامستان، شهر ایرانی-اسلامی، ساختار کالبدی، تخت فولاد، اصفهان