مهشاد همایی - دانشجوی کارشناسی مهندسی معماری دانشکده هنر صبا دانشگاه شهید باهنر کرمان
فهیمه ناظم زاده

اصل شفافیت از اصول مهم هستی بوده و معنای آن حرکت همیشگی و تکامل هستی از کیفیت مادی به کیفیت روحی است.شفافیت معماری ایران را عمدتا بایستی در شفافیت فضایی آن سراغ گرفت و می توان گفت، معماری به طور کلی روند رسیدنبه اصل شفافیت و کاهش ماده تا رسیدن به فضا را طی می کند. در بین شهرهای ایران معماری شهر اصفهان شاید یکی از غنی ترین معماریها با توجه به این اصل باشد. چون این شهر در دوره های سلجوقی و صفوی مرکز حکومتی ایران بوده و با توجه بهقدرت، وسعت و رسمیت داشتن دین اسلام و مذهب تشیع در این ادوار، بناهای زیادی را در این مکان می توان مورد تحلیلقرار داد. در بین بناهای تاریخی اصفهان شاید هیچ بنایی به زیبایی کوشک هشت بهشت نتواند بر اصل شفافیت تاکید کند. شفافیت در این بنا هم درمجموعه باغ و کوشک هشت بهشت و هم در جز به جز اجزای معماری این کوشک مشهود می باشد.هدف از این تحقیق بررسی اصل شفافیت در کوشک هشت بهشت است که برای این منظور مواردی را که اصل شفافیت در آنقابل بررسی می باشد، از جمله سلسله مراتب فضاها، نور، فن و نیارش، فرم و در نهایت رابطه بین آب و شفافیت، در کوشک بررسی شد و از بررسی نمونه های موجود به بررسی جز به جز اجزای این کوشک رسیدیم. برای انجام تحقیق علاوه بر بازدید ومطالعات میدانی، از مطالعات کتابخانه ای و بررسی مقاله های موجود و مرتبط با این موضوع استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که در این کوشک کاستن ماده جهت افزایش فضا، روندی منطقی را طی کرده که باعث زیبایی کوشک شده است. در این بنا وحدت به حدی می رسد که مرز بین فضای بیرون و درون از میان برداشته می شود و سه فضای اصلیاین کوشک یعنی باغ، ایوانها و فضای مرکزی به یکدیگر متصل شده و گویی فضای باغ از درون بنا عبور می کند و این کالبد بنا مانعی در مقابل سیلان فضا نیست و نهایت شفافیت و سبکی فضایی است.

شفافیت در معماری، شفافیت فضا، کوشک هشت بهشت، فرم اسفنجی، کیفیت روحی