حسن دهقانیان - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند
هاشم عبدیان - کارشناسی ارشد تاریخ ایران اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر

آیا چیزی بنام شهر اسلامی یا شهرسازی اسلامی وجود دارد؟ آیا بناهایی که در دوره های حکومتهای اسلامی ساخته شده میشوند نمادی از شهرسازی اسلامی خواهد بود؟ آیا شهرهای ایجاد شده توسط حکام اسلامی شهر اسلامی لقب خواهد گرفت؟به نظر می رسد بناهایی که در این دوره ها درست شده است نمادهای اسلامی آن در شهر معمولا نسبت به المانهای بصری دیگر از برجستهگی خاص برخورد میباشد به عنوان مثال ارتفاع عناصر شهری از ارتفاع مسجد جامع شهر بایستی کوتاه تر باشد و این ابهت و عظمت بصری بنا را نسبت به سایر المان ها را افزایش می داد، در حقیقت مسائلی را که در اسلام تاکیدش و نیز اهمیتش بیان گردیده در بزرگ نمایی آن در المان های شهر منظور نظر بوده است. آیا اصول شهرسازی اسلامی بر گرفته از مبانی و مفاهیم دینی و قرآنی میباشد؟ آیا دین مبین اسلام طرح و الگوئی جهتشهرسازی ارائه می دهد؟ اگر ارائه می دهد بر چه اصول و قواعدی همراه است. این مقاله می خواهد این نتیجه را بگیرد که اکثر اصول شهرسازی اسلامی را می توان از مبانی فقهی اسلامی استخراج نمود. درحقیقت شهرسازی اسلامی در صدد انطباق خود با اصول فقهی دینی میباشد و این تطابق هر چقدر بیشتر باشد نمادها و جلوه های اسلامی آن در شهر مشهود تر خواهد بود. در مفاهیم فقهی حقوق همسایه الزامات خاص خودش را دارد. یا در باب خرید و فروش و عدم ایجاد مزاحمت در مسیر افراد و رعایت همسایه و همزیستی قوانین فقهی دارد که در المان های شهرسازی باید مدنظر و مورد توجه قرار گیرد

شهر اسلامی، معماری اسلامی، فقه اسلامی، شهرسازی اسلامی