حامد محمدی خوش بین - دانشجوی دکترای معماری اسلامی دانشگاه هنر اسلامی تبریز

برتری حسی معماری اسلامی به مقداری بستگی دارد که توانایی ارتباط استفاده کننده با خدا را برقرار می کند. این ارتباط باروش های مختلف به دست می آید و یکی از بهترین راه های ارتباط با خالق خواندن کلام اوست. خواندن کلام خدا تجلی گرنام او و علم به اسما و صفات جلاله اش جایگاهی رفیع دارد، بنابراین ظهور این اسما و صفات در فضای معماری برای ایجاد یک فضای قدسی دارای اهمیت بسزایی است. قایل بودن اسلام به این اصل که هیچ تصویر یا پیکره ای نمی تواندوحدانیت واحدیت را حتی در نازلترین وجه آن بازتاباند و حضور خداوند تنها در کلمات مقدسی که از خود او به ما رسیده، کتابت آیات الهی را از ارزشمندترین و مفهومی ترین کارها در یک بنای معماری مذهبی می نماید، زیرا نام و یاد خدا و حضور او در مکان تنها از این مسیر میسر می شود. در این مقاله به کتیبه نگاری در بناهای اسلامی پرداخته می شود و به کتیبه ها هم بصورتشکلی و هم بصورت مفهومی توجه می گردد. نظر به اهمیت این موضوع، بررسی سیر تطوری صوری کتیبه ها و مفاهیمی کهآن ها منتقل می کرده اند، نیاز به بازبینی، تحلیل، مقایسه مفهومی و شکلی کتیبه نگاری در بناهای معماری ضرورت و هدف اصلی این پژوهش را تشکیل می دهد. در این راستا، مقاله حاضر با راهبرد تفسیری- تاریخی، با روش مطالعه کتابخانه ای وبررسی و تطبیق اسناد و مدارک موجود از کتیبه ها، به شناختی جامع از نقش کتیبه ها در تجلی خداوند در بنای معماری اسلامی دست می یابد.

تجلی خداوند، کتیبهنگاری، معماری اسلامی