محسن کشاورز - عضو هیئت علمی دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شهید باهنر کرمان و دانشجوی دکتری مرمت بنا، دانشگاه هنر اصفهان

در بررسی پیشینه تاریخی شهرهای ایرانی، عوامل و رویه های مختلفی در روند توسعه آنها نقش داشته است. نخستین عاملی که همواره متضمن شکل گیری و رشد شهرها بوده و می باشد، وجود آب و نحوه دستیابی به آن می باشد. از طرفی،شکل کالبد شهر نیز، خود تابع شرایطی از قبیل مورفولوژی زمین، مقدار آب، حاصلخیزی خاک و اقلیم و آب و هوا می باشد. در این میان بسیاری از شهرها از به هم پیوستن چند قریه و روستا، حول محور منابع آبی تشکیل شده اند. این مقاله به بررسیالگوی توسعه شهرهائی که آب و نظام آبیاری در کنار نظام اجتماعی، شکل آنها را هدایت کرده، پرداخته است. به طور موردیبه مطالعه دو شهر ماهان(کرمان) و میبد(یزد) 2 که از به هم پیوستن باغ روستا های متعددی در بستر تاریخ دوران اسلامی و در کنار یک حوزه آبی توسعه یافته اند، پرداخته شده است

شهر اسلامی، کالبد شهر، توسعه شهر، نظام آب، نظام اجتماعی، باغ –روستا