مجتبی عزتی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند
داود مختاری - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند

با وجود گذشت بیش از چند دهه از تهیه طرح های بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری در کشور و توجه به این بافت ها به عنوان فرصتی برای توسعه درونی شهرها همچنان شاهد افزایش رو به رشد فرسودگی در شهرها و عدم تحقق پذیری این طرح ها هستیم که عمده ترین علت این افزایش را بایستی در نبود توان مالی اهالی این محلات و نیز عدم سرمایه گذاری بخش های مختلف عمومی و خصوصی در این نواحی دانست. تأمین مسکن مناسب و شرایط مطلوب برای زیست شهروندان به عنوان هدفی والا و ارزشمند از جایگاه ویژه در میان مسائل توسعه شهری برخوردار است. تجربه های اخیر در برنامه ریزی های مختلفی که برای این گونه بافت ها طرح ریزی و اجرا گشتند همگی حاکی از این واقعیت است که نمی توان بدون کسب رضایت مردم و عدم مشارکت با آنها موفق باشند. و همانطور که گذشته اسباب بی اعتمادی و ناامیدی مردم را فراهم آورده است این روند تشدید خواهد شد. لذا با توجه به چنین واقعیتی جای آن دارد که از راهکارهای مشارکت و در سطحی بالاتر، شراکت و توانمندسازی اجتماع محلی و نیروهای غیردولتی دخیل (شهروندان، بخش خصوصی، مالکین و ...) در امر بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده مدد جست. بنابراین در تحقیق حاضر ابتدا مشارکت انواع آن مورد بررسی قرار گرفته و سپس راهکارهای توانمندسازی تعریف گردیده است و در آخر هم با استفاده از پرسش نامه و تحلیل آن در بسته نرم افزاری SPSS و بررسی میدنی، و راهکارهای عملی که در محدوده مورد مطالعه (کوی شهید قره باغی واقع در منطقه 4 شهرداری تبریز) رهگشا باشد ارائه گردیده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که پتانسیل ها بسیاری در زمنیه مشارکت شهروندان در امر بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده وجود دارد که در صورتی که مدیران شهری بستر لازم را فراهم آورند موجب تسهیل در امر بهسازی و نوسازی خواهد انجامید.

مشارکت شهروندی، نوسازی و بهسازی، بافت فرسوده، رویکرد توانمندسازی، کوی شهید قره باغی، تبریز