بهزاد عزیزپناه - کارشناس ارشد سازه های آبی
مهدی یاسی - استادیار مهندسی رودخانه، گروه مهندسی آب، دانشگاه ارومیه
اعظم غزنوی - کارشناس ارشد سازه های آبی

کاربرد مدل های ریاضی در طرح های مهندسی رودخانه اجتناب ناپذیر است . با این وجود، نیاز حداقل به اطلاعات صحرایی، حجم محاسباتی اندک و درجه اعتماد مدل های ریاضی در رودخانه ها باید مورد نظر قرار گیرد . هدف اصلی در تحقیق حاضر، مقایسه نتایج شبیه سازی جریان پایدار از مدل های ریاضی شناخته شده با نتایج نظیر از یک مدل فیزیکی رودخانه ای بوده است . برای این منظور، مدل فیزیکی بستر ثابت یک بازه از رودخانه نازلو ( با مقیاس افقی 1:100 و قائم (1:20 طراحی، ساخته و مطالعه گردید . برای شبیه سازی جریان، مدل ریاضی یک بعدی HEC-RAS انتخاب گردید . پارامترهای مشترک جریان برای پنج شدت جریان مختلف، در سه FAST-2D و مدل دو بعدی سطح افق زیر بازه رودخانه ای ( پایین دست پل، پل نازلو ، و بالادست پل ) ، در شرایط اولیه و مرزی مشترک مقایسه گردید . بطورکلی در بازه مورد مطالعه، مدل های HEC-RAS و FAST-2D بترتیب تطابق بهتری را با مدل فیزیکی داشته اند . متوسط خطای نسبی برآورد جریان از دو مدل فوق بطور نمونه برای ارتفاع سطح آب بترتیب 1/8 و 5/5 درصد؛ و برای سرعت متوسط 10/2 و 12/6 درصد بوده است . در طرح های رودخانه ای، کاربری هریک از دو مدل فوق با توجه به محدوده اطمینان ارائه شده در این بررسی توصیه می گردد .

مدل فیزیکی، مدل HEC-RAS ، مدل FAST-2D ، رودخانه نازلو