عابدین ثقفی پور - کارشناس ارشد حشره شناسی پزشکی، معاونت بهداشتی، دانشگاه علوم پزشکی قم، قم، ایران
یاور راثی - استاد گروه حشره شناسی پزشکی، دانشکده بهداشت ، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران

سابقه و هدف: لیشمانیوز جلدی در بسیاری از مناطق دنیا به عنوان یک معضل بهداشت عمومی محسوب می شود و به دلیل اینکه عوامل مختلفی مثل ناقلین بی مهره، مخازن حیوانی ، عوامل بیماری زا، عوامل زیست محیطی و میزبان، درچرخه انتقال بیماری دخالت دارد مبارزه با این بیماری مشکل خواهد بود لذا این مطالعه با هدف تعیین اپیدمیولوژی موانع و مشکلات کنترل لیشمانیوزجلدی در استان قم صورت گرفت. روش تحقیق : این مطالعه بصورت توصیفی - مقطعی بوده و در 7 روستاهای بخش مرکزی قم به روش مصاحبه با 541 بیمار، بررسی اطلاعات فرم های اپیدمیولوژیک آنان در طی سالهای 84-90، همچنین با مشاهده عینی و بازیدید از کانون های آندمیک سالک در استان قم صورت گرفت. نتایج :موانع و مشکلات کنترل لیشمانیوز جلدی به شرح ذیل برآورد گردید: عدم دسترسی کافی به وسایل حفاظت فردی (76/3%) نداشتن آگاهی کافی در خصوص راه های انتقال بیماری (42/6%) ، عملکرد ضعیف دراستفاده از روش های پیشگیری موجود (21/5%) اهمیت ندادن به زخم های سالک تا زمانی که هنوز کوچک است (11/2%) ، نبود وسایط نقلیه برای مراجعه بهمرکز بهداشتی جهت گرفتن درمان مناسب (14/8%) ، نبود توان مالی برای خرید پشه بند (17/9%) ، پرداخت هزینه های رفت و آمد و هزینه درمان (5/7%) ، دردناک بودن تزریق آمپول گلوکانتیم (2/2%) ، عدم استفاده از سرنگ های مجزا در تزریق هریک از نواحی زخم سالک (21/3)، زمان نامناسب شروع عملیات مبارزه با ناقل از سوی مسئولین بهداشت (با توجه به اینکه فراهم شدن شرایط انتقال بیماری به عوامل مختلفی بستگی دارد برآورد دقیق آن ممکن نبود . نتیجه گیری و بحث : برای کنترل بیماری باید اولا آگاهی مردم را در زمینه راه های پیشگیری بیماری ارتقاء داد تا با نگرش مثبت درخصوص پیشگیری، به استفاده از این راهکارها ترغیب شوند. از سوی دیگر نهادهای حمایتی ذیربط باید در خصوص تامین هزینه های مالی تهیه وسایل حفاظت فردی و درمان، بیماران را یاری دهند.

لیشمانیوز، اپیدمیولوژی، برنامه کنترل، استان قم