حجه الاسلام دکتر سید عباس موسویان - پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم
مجتبی کریمی - بانک مرکزی ج.ا.ا

در شرایط کنونی اقتصاد کشور طراحی و بکارگیری ابزارهای مالی جدید امری ضروری است. در بین این ابزارهای مالی اسلامی جدید، صکوک اجاره (اوراق اجاره) از محبوبیت و امتیازات ویژه ای برخوردار است. در زمینه کاربردی نمودن اوراق اجاره باید اذعان کرد که گرچه موضوع اوراق اجاره توسط کمیته تخصصی فقهی سازمان بورس و ارواق بهادار در اوایل سال 1368 مورد بررسی قرار گرفته و ضوابط آن نیز در بهمن ماه همان سال به تصویب شورای عالی بورس و اوراق بهادار رسیده، لکن این ابزار مالی هنوز در ایران به مرحله اجرا و انتشار نرسیده است. فرایند طراحی و اجرایی شده این ارواق مستلزم طی مراحل چندگانه طراحی مالی، بررسی فقهی، حقوقی، مدیریت ریسک، حسابداری و بررسی های مالیاتی است. در خصوص طراحی مالی و فرایند عملیاتی انتشار ارواق اجاره، نحوه انتشار چهار نوع اوراق اجاره تامین دارایی، اوراق اجاره تامین نقدینگی، اوراق اجاره رهنی و اوراق اجاره شرکت های لیزینگ مورد بررسی قرار گرفته است که تمامی آنها از قابلیت انتشار در ایران برخوردارند. نتیجه به دست آمده از بررسی انواع گوناگون اوراق اجاره و قراردادهای ملحوظ در فرایند انتشار این ارواق، حاکی از آن است که از نظر فقهی قراردادهای بکار رفته در این ارواق از قبیل حق العمل کاری، بیع نقد، اجاره عملیاتی، اجاره سرمایه ای و بیع سهم مشاع از دارایی اجاره داده شده، هیچ مشکلی ندارند. به علاوه، در صورتی اجرایی شده انتشار اوراق اجاره، این ابزار را می توان مکمل مناسبی برای اوراق مشارکت طرح های سرمایه گذاری و عمرانی تلقی نمود.

اوراق اجاره، صکوک اجاره، اجاره عملیاتی، اجاره سرمایه ای