عباس فرازمند - عضو هیات علمی سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران - پژوهشکده بیوتکنولوژی
حمیدرضا ارومیه - کارشناس ارشد شرکت مهندسین مشاور طرح و تحقیقات آب و فاضلاب
حمیدرضا تشیعی - مدیر بخش بهره برداری - تصفیه خانه های آب و فاضلاب کشور

بیش از دهها واحد آبکاری در استان اصفهان وجود دارد که این واحدها یا به صورت مستقل - به شکل کارگاهای کوچک و خصوصی - و یا به عنوان بخشی از کارخانه های بزرگتر فعالیت دارند. به منظور بررسی آلودگی ناشی از این پساب ها ، 52 واحد آبکاری شناسایی و مورد مطالعه و بازدید قرار گرفت. براساس نتایج به دست آمده ، 44/23 درصد واحدهای آبکاری در مناطق شهری و 28/8 درصد در مناطق حاشیه شهری ، 15/4 درصد در مناطق صنعتی و 11/5 درصد در شهرکهای صنعتی مستقر می باشند. بیش از نیمی از واحدهای مورد بررسی (55/8 درصد ) با مناطق مسکنونی مجاورت داشت. واحدهای آبکاری مورد مطالعه عمدتاً از نوع آبکرای نیکل و کروم است . از نظر چگونگی تخلیه فاضلاب ، 78/3 درصد کارگاههای آبکاری فاضلاب صنعتی خود را در چاههای جذبی ، 10/9 درصد در آبهای سطحی ، 6/5 درصد پس از جمع آوری در مخازن - در مناطق بیابانی و 4/3 درصد در شبکه فاضلاب شهری تخلیه می نمایند. در برخی از واحدهای آبکاری وجود چند چاه جذبی غیرقابل استفاده به دلل مملو شدن از لجن رسوبات فلزی مشاهده گردید. میزان پساب حاصل از فرآیند آبکاری در واحدهای مورد مطالعه از 0/5 تا 5 متر مکعب در روز برحسب نوع فرآیند آبکاری و قطعات آبکاری شده ، متغیر است. میانگین پساب تولیدی این واحدها 1/3 مترمکعب در روز است. غلظت یون های فلز روی موجود در پساب در محدوده 0/086 تا 4/89 میلی گرم در لیتر و غلظت یون های نیکل در محدوده 3/84 تا 46/92 میلی گرم در لیتر می باشد. میانگین غلظت فلزات سمی روی ، نیکل ، کروم و مس موجود در این پسابها به ترتیب 2/2 ±3/85، 7/3±24/43، 15/2±14/51، 10±14/22 میلی گرم در لیتر به دست آمد. غلظت سیانور موجود در پساب 0/012 میلی گرم در لیتر می باشد. در این مقاله راهکارهای کاهش حجم پساب و آلاینده های آن و نیز چگونگی تصفیه فاضلاب واحدهای آبکاری برای حذف سیانور ، روی ، کروم ، نیکل و مس ارائه شده است.

فلزات سنگین ، واحدهای آبکاری ، آلودگی محیط زیست