افشین ملکی - استادیار دانشکده بهداشت ، دانشگاه علوم پزشکی کردستان
امیرحسین محوی - استادیار دانشکده بهداشت و مرکز تحقیقات محیط زیست ، دانشگاه علوم پزشکی تهران
کاظم ندافی - دانشیار دانشکده بهداشت ، دانشگاه علوم پزشکی تهران

فنل یکی از ترکیبات معمول در فاضلاب صنایع مختلفی همچون تصفیه نفت و پتروشیمی ، تولید آفت کشها ، رنگ و نقاشی ، تولید مواد شیمیایی آلی ، تهیه پلاستیک و رزین و غیره است . آلوده شدن منابع آب به فنل یک مشکل جدی و تهدیدی برای سلامتی انسان ، به دلیل سمیت بالای فنل محسوب می شود. در این مطالعه سمیت فنل و محصولات حصال از تجزیه آن توسط روشهای سونوشیمیایی ، فتوشیمیایی و فتوسونوشیمیایی بررسی شده است. آزمایش های زیست آزمونی با استفاده از نشانگر زیستی دافنیا مگنا ،آزمایش های سونوشیمیایی با استفاده از یک دستگاه مولد امواج فراصوت ( 500 وابت ) در دو فرکانس 35 و 130 کیلوهرتز ، و آزمایش های فتوشیمیایی توسط یک لامپ 400 وات از نوع بخار جیوه با فشار متوسط انجام شد. غلظت فنل در تمام آزمایش ها ، 100 میلی گرم در لیتر بود. نتایج آزمایش های زیست آزمونی نشان داد که دافنیا مگنا متأثر از سمیت فنل می باشد. مقایسه سمیت فنل با سمیت محصولات ناشی از تجزیه فنل توسط فرآیندهای مورد مطالعه نشان داد که سمیت برای محلول خروجی از راکتور فتوسونولیز کمتر از سمیت به دست آمده برای فنل و محلولهای خروجی از راکتورهای سونولیز و فتولیز است. بنابراین براساس آزمون سمیت حاد توسط دافنیا مگنا ، فرآیندهای فتوسونولیز و فتولیز قادر هستند که سمیت محصولات حاصل از تجزیه فنل را کاهش دهند و لذا امکان استفاده از فرآیندهای فتوسونولیز و فتولیز به عنوان یک گزینه برای تصفیه فاضلابهای حاوی ترکیبات فنلی وجود دارد.

زیست آزمونی ، سونوشیمی ، فتوشیمی ، فنل ، دافنیا مگنا