محمد پروین نیا - دانشجوی دکترای مهندسی عمران - آب و محیط زیست ، دانشکده مهندسی ، دانشگاه شیراز
غلامرضا رخشنده رو - دانشیار دانشکده مهندسی ، بخش راه و ساختمان ، دانشگاه شیراز
پرویز منجمی - استادیار دانشکده مهندسی ، بخش راه و ساختمان ، دانشگاه شیراز

در بسیاری از نقاط خشک و نیمه خشک جهان رواناب شهری به عنوان یکی از منابع آب قابل احیا و با ارزش مطرح است. در این مقاله به بررسی کیفیت رواناب شهری و امکان احیای آن در قسمتهای مختلف شهر شیراز پرداخته شده ا ست. در شیراز عمده رواناب شهری به وسیله کانال های منتهی به رودخانه خشک جمع آوری و بدون هیچ گونه تصفیه و احیایی به دریاچه مهارلو انتقال می یابد. کیفیت رواناب از اولین دقایق ایجاد رواناب در سه زیر حوضه شهری بزرگ ، متوسط و کوچک با کاربریهای متفاوت ، مطالعه شده است . یک ایستگاه در پایین دست ، نزدیک به انتهای حوضه شهری رودخانه خشک با حوضه ای به نسبت بزرگ ، ایستگاه بعدی در وسط شهر جایی که قسمت عمده رواناب حاصل از خیابان می باشد و سومین ایستگاه در محدوده غرب شهر یک حوضه به نسبت کوچک با کاربری عمدتاً مسکونی در نظر گرفته شد . نتایج تحقیق نشان داد که بسیاری از آلودگی های رواناب جذب مواد معلق موجود می گردند و غلظت مواد معلق در رواناب این مناطق از حد مجاز تخلیه به منابع آبی بیشتر است . در عین حال ، امکان احیای رواناب شهری در مناطق با کاربری مسکونی ، با جداسازی شست و شوی اولیه و حذف آلودگی های آن از جمله مواد معلق و فلزات سنگین جذب شده به آنها وجود دارد. مهمترین فلز موجود در روانابهای قابل احیای شهر شیراز ، فلز آهن بود که در محدوده 0/1 تا 9/6 میلی گرم در لیتر با حداکثر مقدار محلول مشاهده شده 4/4 میلی گرم در لیتر اندازه گیری شد . بعد از آهن ، فلز روی دارای بالترین غلظت با محدوده تغییرات 0/001 تا 2/7 میلی گرم در لیتر بود.

رواناب شهری ، احیا ، شست و شوی اولیه ، مواد معلق ، فلزات سنگین ، رودخانه خشک شیراز