بانک سلولی ایران و نقش آن در توسعه بیوتکنولوژی کشور

تنوّع روز افزون فعالیت های تحقیقاتی و تولیدی در رشته های مختلفعلوم زیستی همراه با گسترش تکنیک های کشت سلولی در 4- 3 دههاخیر سبب شده است تا ایده تأسیس مراکزی در سطح ملی برای تهیهو نگهداری متمرکز رده های سلولی مورد نیاز شکل بگیرد. نخستینبانک سلولی در سال 1925 در آمریکا بنام American Type CultureCollection) ATCC ( تأسیس شد و بدنبال آن مراکز مشابه دیگری درسطح اروپا و چهار مرکز در آسیا در کشور های ژاپن، کره، هندوستان وچین ایجاد گردید. همه بانک های سلولی موجود در دنیا بدلیل اهمیتاستراتژیک برای کشور های ذیربط مستقیماً توسط بودجه های دولتیتأمین می شوند. نقش تع یین کننده این بانک ها در تولید و گردآوریکلکسیون های سلولی از جمعیت های مختلف انسانی و حیوانی و ازبیماری های متنوع بومی و بویژه ناهنجاری های ژنتیکی که در برگیرندهتنوع زیستی و ژنتیکی جوامع بشری هستند از یک طرف، و اهمیتکلیدی این مراکز در توسعه و گسترش علوم و فنون سلولی و ملکولی وبویژه بیوتکنولوژی از طرف دیگر، نشانگر اهمیت استراتژیک اینگونه مراکزو دلیل توجه فوق العاده دولت ها به ایجاد و حمایت روز افزون از آنها میباشد. بر این اساس دولت های بزرگ از بانک های سلولی بعنوان ابزاریمهم برای تنظیم سیاستهای توسعه ای، فنی و اقتصادی خود در بعد ملیو بین المللی بهره برداری می کنند.بانک سلولی ایران به منظور تهیه و نگهداری متمرکز رده های سلولیانسانی وحیوانی مورد نیاز محققین کشور و ارائه آن به دانشگاه ها و مراکزتحقیقاتی کشور جهت گسترش علوم و فنون سلولی و ملکولی و به ویژهعلم بیوتکنولوژی در سال 1373 در انستیتو پاستور ایران پایه گذاری شد.بانک سلولی ایران با فضائی حدود 370 متر مربع با داشتن 10 آزمایشگاهفعال بیش از 400 نوع رده سلولی و هیبریدوما را نگهداری می کند وسالانه علاوه بر ارائه مشاوره، کارورزی، تدریس، تحقیق و تولید رده هایسلولی جدید و مورد نیاز کشور، تعداد قابل توجهی رده سلولی در اختیارمحققان کشور جهت انجام امور تحقیقات و فناوری قرار می دهد.تعداد رده های سلولی که توسط بانک سلولی به مراکز پژوهشی متقاضیدر طول 17 سال گذشته ارائه شده است سیر صعودی داشته و در سالگذشته به 665 رده سلولی بالغ گردیده است. رده های سلولی به مراکزمختلف کشور که بالغ بر 80 مرکز می شود ارائه شده است. بطور کلیّ ازبدو تاسیس تاکنون بانک سلولی بیش از 4500 رده سلول و هیبریدوماهابه بیش از 1200 متقاضی از مراکز تحقیقاتی، پژوهشی و دانشگاهی سراسرکشور ارائه نموده است که بطور واضح بیانگر اهمّیت و جایگاه ویژه اینمرکز می باشد که با در نظر گرفتن ارزش ارزی هر رده سلول )حدود2000 دلار(، حدود 9 میلیون دلار صرفه جویی ارزی صورت پذیرفته است.تعداد مراکز متقاضی هم در طول سالیان گذشته افزایش چشمگیرییافته است که این امر از اهمّیت جایگاه بانک سلولی در رشد و توسعهفعالیت های تحقیقاتی و فناوری کشور بویژه در زمینه های بیوتکنولوژیو نانوتکنولوژی حکایت دارد.