محمدجواد احمدی - کارشناس علوم گیاهی بخش تحقیقات رستین های سازمان حفاظت محیط زیست
عباس امین پور - کارشناس ارشد زراعت بخش تحقیقات رستین های سازمان حفاظت محیط زیست
محمدحسن جعفری صیادی - علوم جنگل بخش تحقیقات رستین های سازمان حفاظت محیط زیست
مریم مغانلو - کارشناس ارشد علوم گیاهی بخش تحقیقات رستین های سازمان حفاظت محیط زیست

حفاظت از گیاهان در معرض خطر انقراض ) Endangered ( و منحصربه فرد ) Endemic ( به لحاظ داشتن رویشگا ههای محدود در سطح جهانو حساسیت و آسی بپذیری آ نها در برابر عوامل محیطی بسیار ضروریاست. کمای ایرانی برگ پهن Ferula persica var.) latisecta ( متعلقبه خانواده چتریان ) Apiaceae ( از خانواده های بزرگ گیاهی )با 114جنس، 420 گونه(، که انحصاری ایران و در معرض تهدید میباشد. در اینپژوهش ضمن بررسی منابع و رؤیت نمون ههای واریته مذکور به همراهواریته برگ ریز ) Ferula persica var. persica ( آن در مؤسسات گیاهشناسی کشور، مقایسه های سیستماتیکی صورت گرفت. از سال 1386عملیات صحرایی به منظور مطالعه رویشگا ههای واریته های مذکور آغازگردید که شامل مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست دراستا نهای تهران و مازندران و یا مناطق آزاد در استان قزوین م یباشد.با بررسی نقش ههای توپوگرافی 250000 / 1 و مح لهای پراکنش کمایایرانی برگ پهن، به کمک منابع معتبر مورد بازدید قرار گرفت و بسته بهوضعیت فنولوژیکی کمای ایرانی در فصول مختلف، نمون ههای هرباریومی،رویشی، بذر و سه بعدی این واریته ها به همراه نمون ههای هرباریومی ازگیاهان همراه جم عآوری گردید. نمون ههای هرباریومی و رویشی جم عآوریشده بعد از مراحل مختلف خشک و پرس مورد شناسایی قرار گرفت. لازمبه ذکر است، تفاوت دو واریته کمای ایرانی براساس منابع، تفاوت برگیم یباشد، به عبارتی اندازه عرض لبک )قطعات انتهایی( بر گها م یباشد که در کمای ایرانی برگ ریز حدود 3 میل یمتر و در کمای ایرانی برگ پهن6 تا 10 میل یمتر م یباشد که چون در ایستگا ههای ارنگه و نمرک البرزمرکزی روی چندین پایه هردو نوع اندازه لبک )هم بر گهای کمای ایرانیبرگ ریز و هم برگ درشت( رؤیت گردیده، به نظر م یرسد این تفاو تهایذکر شده در کلید تنوع برگی باشد و کمای ایرانی فقط یک گونه داشتهباشد ) Ferula persica Willd (. بدین منظور، برای اطمینان کامل لازماست از رو شهای دیگر شناسایی مانند مورفومتریک و کموتاکسونومی)استخراج و بررسی اسانس( برای تفکیک دو واریته استفاده گردد.

کمای ایرانی، در معرض تهدید، حفاظت، مناطقپراکنش، تنوع برگی