حفاظت و بهره برداری از ذخایر ژنتیکی رو به انقراض ماهیان خاویاری از طریق مولدسازی کاهش سن بلوغ و تکثیر مصنوعی در شرایط پرورشی

امروزه از دیدگاه متخصصین فن، حفاظت از ذخایر ژنتیکی گونه های درمعرض خطر، نه تنها بعنوان یک ضرورت اجتناب ناپذیر در تداوم تنوعزیستی بشمار میرود بلکه فرصتی مغتنم است تا از ابعاد بهره برداریبهینه و پایدار، مورد توجه قرار گیرد. ماهیان خاویاری از مهمترین آبزیاناقتصادی جهان بشمار میروند که اگرچه دریای خزر خاستگاه اصلیآنهاست ولی متاسفانه بدلایل متعدد که ریشه در عدم توانایی برقراریتوازن مدیریت منابع تجدید شونده دریایی توسط کشورهای حاشیه آندارد، نسل آنها رو به انقراض نهاده است.با نگاهی دقیق به صنعت تکثیر و پرورش تاسماهیان که در سالهای اخیرتوسعه چشمگیری در سطح جهان یافته است. امکان مولد سازی و تکثیرمصنوعی ماهیان خاویاری در شرایط پرورشی کشور مورد مطالعه قرارگرفت که خوشبختانه در این راستا نتایج حاصل مبین ارائه فرمولاسیونجدید جیر هنویسی از طریق بالانس انرژیتیک و اثرات سینرژیک برخیعوامل تغذی های متناسب با مراحل اونتوژنز در هر دو جنس نر و ماده،روند گنادو – گامتوژنزیز، نوسانات شاخ صهای بیوشیمیایی و سیتولوژیخون، بود. بطوریکه امکان مولدسازی و استحصال مواد تناسلی )تخمک و اسپرم( از ماهیان خاویاری پرورشی در کشور با استفاده از طراحی تکنیکنوین القای بلوغ نهایی از طریق GnRH سنتتیک، تحقق یافت. نکته حائزاهمیت، در کمیت و کیفیت مطلوب خاویار استحصال شده )با دان یک وارزش غذایی قابل قیاس آن با نمون ههای طبیعی( ارزیابی گردید. همچنیناسپر مهای استحصالی نیز از نظر کمی و کیفی واجد توانایی قابل توجهبودند. پس از انجام لقاح و طی مراحل رشد و نمو جنینی، لاروهای تفریخشده با غذای زنده به تغذیه فعال و سپس به غذای دستی )کنسانتره(عاد تدهی شدند و پس از طی دوره پرورش، برای نخستین بار گله هایمولد از بچه ماهیان خاویاری حاصل از تکثیر مصنوعی مولدین پرورشیدر کشور بعنوان نسل دوم، مراحل رشد خود را طی نموده و پس ازمولدسازی این گروه، نسل سوم مولدین زایای ماهیان خاویاری )بطور ویژهدر گونه ازون برون( نیز حاصل گردید. یافت ههای ارزشمند حاصل مبینافق بسیار روشن در امکان مولدسازی، کاهش سن بلوغ در هر دو جنسنر و ماده، دستیابی به خاویار و بچه ماهی از ماهیان خاویاری پرورشی براساس اصول اکوفیزیولوژیک در کشور م یباشد.

Keywords:

ذخایر ژنتیکی , مولد سازی و کاهش سن بلوغ , تکثیر مصنوعی , GnRH سنتیک , ماهیان خاویاری پرورشی