روشنک رهنمافرد - دانش آموخته کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

از بدو پیدایش حیات بر روی کره خاکی ، همواره رفتار غریزی انسان او را واداشته تا برای حمایت از خود، همچون حیوانات، از پناهگاه های طبیعی بهره جوید و با استفاده از مصالح طبیعی اطرافش به ساخت و ساز بپردازد. از زمانی نه چندان دور، انسان به حمل و نقل و ساخت صنعتی این مواد نیز پرداخته است. پس از این تحولات، معماری صاحب سبک ها و روش های ساخت خاص خود شد. این آزادی مشروط به استفاده از منابع انرژی و سیستم های تولیدی مصالح ساختمان بود ولی در سالیان اخیر، با کاربرد خاک در بناها، تحول فن آورانه جدیدی حاصل شده است. اینگونه استفاده فراوان و بهینه از خاک به دلیل بحران انرژی در سالیان اخیر بوده است. در حقیقت خاک به سبب داشتن مزایایی از قبیل حمل و نقل سبک، مصرف انرژی پایین برای ساخت و ساز و نیز در حین استفاده و همسازی با روحیه انسانی بسیار مورد توجه معماران قرار گرفته است. امروزه بسیاری روش ها و اصول جدید ساخت و ساز پایدار در معماری، با این ماده ارزشمند مطرح شده اند؛ اگرچه پیش داوری ها و اعتقادات اجتماعی همواره در این زمینه دخالت دارند. شاید بزرگترین سد استفاده از خاک به نوعی تصور نادرست در مورد آن است که مجال حضور در کنار این ماده در طی چند دهه اخیر را از انسان گرفته است. مقاله حاضر با رویکردی توصیفی، در پی شناسایی روش های ترکیب دستاوردهای جهان امروز و سنت های قدیمی ساخت با خاک، به منظور امکان استفاده هر چه بیشتر از این ماده ارزشمند، به عنوان ماده ای پایدار و مقاوم در معماری است.

خاک، معماری، پایداری، روش های ساخت