محمدمهدی مقدسی - دانشجوی دکترای معماری و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه مرکز قصرشیرین
حامد بنی عامریان - دانشجوی دکترای شهرسازی واحد علوم و تحقیقات تهران و مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه
ولی آقا صفری - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات کرمانشاه

یکی از پرتعدادترین بناهای تاریخی به جای مانده در ایران آرامگاه ها می باشند. هسته اولیه شکل گیری مجموعه های مزبور تدفین یک فرد شاخص مذهبی یا سیاسی در همان زمان یا در طول زمان های بعدی بود که بناهای جانبی دیگری مانند مجسمه، مدرسهف خانقاه، کاروانسرا و ... به آن افزوده شده است. این مجموعه های آرامگاهی مذهبی، تأثیر اساسی بر روند شکل گیری بسیاری از شهرهای ایران دوران اسلامی داشته است، بدین معنا که در اغلب موارد مجموعه های مزبور هسته اولیه و مرکز ثقل تشکیل یک شهر شده اند و به واسطه همین مرکزیت از اهمیت فراوانی برخوردار بوده اند. پلان و فرم خاص این مجموعه ها، نحوه ارتباط با سایر بناها و تکامل تکنیک های ساخت که در طول ادوار تاریخ حاصل گردیده کاملاً متفاوت از سایر بناها بوده است. در دهه های اخیر نیز نارضایتی از غرب گرایی و همچنین انتقاد به معماری مدرن از طرف عده ای از معماران غربی همه و همه باعث توجه به هویت و سنت م عماری ایرانی در طراحی بعضی از بناهای فرهنگی شد. در این دوران سفارش طراحی و ساخت آرامگاه و عمارتهایی برای شخصیتهای ادبی، علمی و فرهنگی کشور نقش بسیار مهم و تعیین کننده ای در توجه به معماری سنتی ایران ایفا کرد. با توجه به اهمیت بنیادین این مجموعه ها در معماری ایران، کنکاش و پژوهش در ابعاد مختلف مبدأ و نحوه پیدایش و مبانی اعتقادی شکل گیی و توسعه آنها از اهمیت فراوانی برخوردار است. مقاله حاضر با نگاهی به پیشینه، اهداف و ساختار شکل گیری بناهای آرامگاهی در ایران با دیدی تحلیلی- توصیفی به بیان موضوع می پردازد. در این پژوهش روش گردآوری دادها از طریق مطالعات کتابخانه ای و تحقیقات میدانی بوده و با معرفی چند ن مونه بارز از نمونه های سنتی و همچنین چند نمونه بارز از تلفیق هنر و معماری سنتی با اصول مدرنیسم و تکنولوژی معاصر در ساخت بناهای آرامگاهی، سعی در بازشناسی این مجموعه در معماری ایرانی دارد.

بناهای آرامگاهی، معماری سنتی، معماری مدرن