سیدمحمد کاظمی - عضو هیئت علمی دانشگاه علم و هنر یزد
مهدی حاتمی تاجیک - عضو هیئت علمی دانشگاه علم و هنر یزد

سیرتحولات تاریخی در معماری و شهرسازی ایران از قرون متمادی تأثیر حوزه های فرهنگ، اجتماع و ... را در برپایی آثار فاخر نمایان ساخته است. فرهنگ در جامعه ایرانی- اسلامی به شکلی منحصر بفرد و تا حدی بوم نگر نقش جامع تری ایفا نموده است. همانگونه که میراث فرهنگی تبلوری از دانش و بینش جامعه گذشته را با چنینبستری نشان می دهد. بازشناخت بهره گیری از مصالح بومی در معماری و شهرسازی که نقش تأثیر گذاری را در پایداری و ماندگاری ابنیه گذشته داشته است در رهگذری فرهنگی برای نسل امروز لازم و ضروری است تا آینده را بتوان با معرفت و درکی وسیعتر به پیش برد. مقاله حاضر، بدنبال ارتباط متقابل فرهنگ در جامعه و کاربرد مصالحی پایدار در ساختمان سازی در گذشته است. روش تحقیق با استفاده از منابع کتابخانه ای و مطالعات میدانی بوده که با رجوع به بافت و برخی ابنیه تاریخی شهر یزد به عنوان الگویی پایدار در معماری و شهرسازی ایران اطلاعات جمع آوری شده تجزیه و تحلیل می گردد. نتیجه تحقیق مشخص می کند؛ در طول تاریخ فرهنگ و باورهایی چون: احترام به طبیعت، محرمیت، جلوگیری از اسراف و ... نقشی تعیین کننده در انتخاب مصالحی پایدار داشته است. همچنین با گذر زمان و نفوذ مصالح جدید،دگرگونی در فرهنگ مردم ایجاد شده که در مواردی اندیشه هایی چون: تجملگرایی در مقابل ساده زیستی، تغییر در نگرش به طبیعت، اسراف و یا صرفه جویی، خودکفایی یا وابستگی را در جامعه تغییر و ایجاد نموده است.

فرهنگ، مصالح پایدار، معماری بومی