محمد فیروزیان - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه هنر اصفهان

فضاهای معماری با درک ما ازفضا شکل می گیرند.حال این فضا می تواند با چشم حس شود یا با لامسه و گاهی با دیگر احساسات. فضا می تواند از ایستایی وسکون محض به پویایی وشناوری خالص از نوعی به نوع دیگر بدل شود. فضا برای اینک آزادشود می بایست دائماً بسط پیدا کند، بسط هایی از جنس خود یا از جنس چشمانداز.چنین است رفتار معماری ایران با فضا. تفکر ایرانی همواره به دنبال حرکت از ماده به روح (آزادی فضا) بوده است و این تفکر تأثیر بسیار زیادی برسیر تحول فضا در معماری ایران داشته است. آزادی، شکستن مرز ومحدودیت مدل قبلی به انگیزه ی ایجاد مرز ومحدودیت مدل تازه است، که آن مرز تازه نمی تواند تکراریباشد، چون در آن صورت مرزی شکست نشده ومحدودیتی برداشت نشده است و ساختاری هم تغییر نیافته است. این چنین معماری این سرزمین هر روز به سمت جلو در راه رسیدن به آزادی فضا حرکت کرده است . و با شکستن مرزهای قدیم مرزهای جدیدی را ایجاد کرده اند. و این حرکت رو به جلو در معماری معاصر به توقفتبدیل شده است. این بررسی تحلیلی به گونه ای متفاوت فضا های معماری گذشته ایران و عوامل شکل دهنده آن را مورد ارزیابی قرار می دهد و زمینه هایی چون سیالیت فضایی، آزادی فضا و گشایش فضایی را در معماری اسلامی ایران مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد تا امروزه با بکار بستن آنها معماری معاصر راهی را درپیشبگیرد که معماری چند هزار ساله ما در پی آن بوده است.

معماری اسلامی ایران، سیالیت فضایی، آزادی فضا، فضا در معماری