بهرام صلواتی سرچشمه - کارشناس ارشد مدیریت صنعتی
معصومه مداح - عضو هیئت علمی جهاد دانشگاهی

در اقتصاد عصر حاضر که مبتنی بر دانش و سرمایه های دانشی است، موفق ترین بنگاه ها آنهایی هستند که از دارایی های ناملموس دانشی خود به نحو کارامدتری استفاده می کنند. در این بین، واژه بنگاه ها و موسسات دانش بنیان برای توصیف بنگاه هایی به کار می رود که از دارایی های دانشی خود به عنوان منبع اصلی مزیت رقابتی استفاده می کنند. در یک بنگاه دانش بنیان، سودف نتیجه تجاری سازی ایده ها و نوآوری های جدید است که حاصل تعامل میان دارایی های فیزیکی و سرمایه های دانشی است که شامل سرمایه های انسانی، ساختاری و رابطه ای می گردد. بنابراین مدیران بنگاه های دانش بنیان به خوبی واقفند که دارایی های دانشی بنگاه روز به روز نقش مهمتری در بقای کسب و کار ایفا می کنند. اما با وجود درک اهمیت بسیار زیاد دارایی های نامشهود دانشی و نقش مهم آنها در مزیت رقابتی این بنگاه ها، مدیران معمولا ارزش سرمایه های دانشی خود را نمی دانند یا قادر به اندازه گیری و مدیریت آنها نیستند. چراکه سرمایه های دانشی در ترازنامه شرکت و یا گزارشات سالیانه نشان داده نمی شوند. بنابراین ارزیابی و مدیریت آنها بسیار سخت و دشوار می نماید. اما علاوه بر اهمیت مدیریت این سرمایه های دانشی از بعد داخلی، این موضوع از بعد خارجی نیز اهمیت بسیاری دارد. درواقع چالش عمده پیش روی بنگاه ها و موسسات دانش بنیان به ویژه بنگاه های نوپا، در سال های اخیر مربوط به جذب و تامین منابع مالی بوده و باید به طور روزافزونی برای جذب و تامین منابع مالی مورد نیاز رقابت نمایند. در واقع از آنجایی که غالب نتایج و دستاوردهای موسسات دانش بنیان، از جنس نوآوری و نتایج نامشهود دانشی هستند، بنابراین نیاز این موسسات در راستای برقراری ارتباط موثر با سهامداران و سرمایه گذاران خود و آگاه نمودن آنها از نتایج و دستاوردهای خود، باعث پر رنگ تر شدن نیاز به مدیریت و گزارش دهی خارجی سرمایه های دانشی شده است. به همین منظور طراحی و به کار گیری رویکردی مناسب برای گزارش دهی سرمایه های دانشی از اهمیت بسزایی برخوردار است. بنابراین هدف اصلی این مقاله، ارائه چارچوبی کاربردی جهت گزارش دهی سرمایه های دانشی در موسسات و بنگاه های دانش بنیان با استفاده از مدل ARC است.

موسسات دانش بنیان، سرمایه های دانشی، مدل ARC، گزارش سرمایه های دانشی