محدثه سواسری - گروه علوم خاک و علوم پایه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری شهر ساری، استان مازندران، کشور ایران.
سیدمصطفی عمادی - گروه علوم خاک و علوم پایه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری شهر ساری، استان مازندران، کشور ایران.
محمدعلی بهمنیار - گروه علوم خاک و علوم پایه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری شهر ساری، استان مازندران، کشور ایران.
پوریا بی پروا - گروه علوم خاک و علوم پایه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری شهر ساری، استان مازندران، کشور ایران.

آلودگی خاک به عنصر سرب یکی از مخاطرات زیست محیطی در جوامع بشری است. در این راستا استفاده از نانو ذرات آهن صفرظرفیتی به عنوان اصلاح کننده آلودگی های محیط زیست مورد توجه محققین می باشد. این تحقیق با هدف سنتز آهن صفرظرفیتی پایدار شده با اسید آسکوربیک در شرایط اتمسفر هوا و تأثیر آن بر قابلیت جذب عنصر سرب برای گیاه در خاک های آهکی آلوده شده انجام شد. تیمارهای مورد استفاده شامل سطوح نانو آهن صفرظرفیتی ( 0، 0/5، 1 و 2 درصد وزنی خاک) و سطوح آلودگی 50 و 150 میلی گرم سرب بر کیلوگرم خاک بوده است. مقدار غلظت سرب قابل استخراج با DTPA (سرب قابل جذب گیاه) در دو دوره زمانی 1 و 4 هفته بعد از کاربرد تیمارها با سه تکرار اندازه گیری شد. نتایج نشان دادند غلظت سرب قابل استخراج با DTPA با افزایش غلظت نانو آهن صفرظرفیتی نسبت به خاک شاهد کاهش معنی داری داشته است. به طورکلی کاربرد 2 درصد وزنی نانو آهن صفرظرفیتی به ترتیب 95/38 و 86/77 درصد غلظت سرب قابل استخراج با DTPA را در خاک های آلوده شده با غلظت های 50 و 150 میلی گرم بر کیلوگرم کاهش داده است. همچنین مقدار سرب قابل جذب خاک های آلوده تیمارشده بعد از 1 و 4 هفته کاهش معنی دار نداشته که نشان از دوام و ماندگاری اثرات کاربرد نانوذرات تولید شده دارد. بنابراین می توان بیان داشت کارایی نانو آهن صفرظرفیتی در کاهش فراهمی عنصر سرب در خاک آهکی بسیار بالا بوده و می تواند به عنوان یک روش کارآمد در رفع آلودگی خاک های ایران که عمده آنها آهکی است، معرفی شود.

آلودگی خاک؛ خاک آهکی؛ سرب؛ نانو آهن صفرظرفیتی؛