احمد غلامی - استادیار دانشکده کشاورزی‐ دانشگاه صنعتی شاهرود
سعید شرفی - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت

موضوع این مقاله تخمین کار آیی انرژ ی در تولید محصولات زراع ی ایران از قبیل غلات، حبوبات، دانه های روغنی و غده ای در فاصله سال های 1380-1360 است.در این پژوهش انرژی های ورودی در محاسبه راندمان انرژی شامل نیروی انسانی، ماشین (فقط تراکتو ر)، الکتریسیته، کودهای شیمیایی، بذر مصرفی می باشد.عملکرد این گیاهان در قسمت انرژی خروجی مورد محاسبه قرار می گیرد.مقادیر معادل انرژی از حاصل ضرب مقادیر نهاده های ورودی و خروجی در ضرایب مربوط (ضمیمه 1) به دست می آید. راندمان مصرف انرژی نسبت مقدار انرژی خروجی به مقدار انرژی ورودی را نشان می دهد.نتایج نشان میدهد که در سال 1360،انرژی ورودی معادل 58/45×109 مگاژول و در سال 1380 برابر 127/03×109 بوده است که رشد چشم گیری داشته است و همین روند در بخش خروجی معادله راندمان انرژی هم دیده می شود، که از مقدار 187/86×109 مگاژول در سال 1360 به 109×336/87 مگاژول در سال 1380 رسیده است.نسبت انرژی خروجی به ورودی و یا راندمان مصرف انرژی در سال 1360 برابر 3/4 و در سال 1380 معادل 2/89 بوده است.این نتایج نشان می دهد که در دوره بررسی نسبت انرژی خروجی به ورودی سیر نزولی داشته است.این مسئله می تواند مرتبط با افزایش نهاده هایی همچون کودهای شیمیایی، سموم دفع آفات و ... باشد که البته به طور غیرمستقیم تأثیر نهاده های شیمیا یی را در تولید محصولات زراعی نشان میدهد.به این جهت ضرور ی به نظر می رسد که ضمن اتخاذ راهکارهای مناسب بر ای افزایش کارآیی مصرف انرژی جنبه های پایدار تولید محصولات زراعی از قبیل سلامت انسان و محیط زیست نیز درنظر گرفته شود.