محمدعلی ابوطالبیان - استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا
فرزاد شریف زاده - استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران
محمدرضا جهانسوز - دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران
علی احمدی - استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران

اثر پرایمینگ بذور شش رقم گندم زراعی با استفاده از اوره ، نمک طعام و پلی اتیلن گلایکول 6000 بعنوان تیمار های اسموپرایمینگ و آب معمولی و آب مقطر بعنوان تیمارهای هیدروپرایمینگ مورد بررسی قرارگرفت.تیمارهای اسموپرایمینگ هر محلول از پنج پتانسیل اسمزی (16-،12-،8-،4-و 20- بار) سه دما (15،10 و 20 درجه سانتی گراد) و دو زمان (12 و 24 ساعت ) و تیمارهای هیدروپرایمینگ از همین سه دما و دو زمان تشکیل شده بود.در هر کدام از محلول ها و برای هر کدام از ارقام بر اساس سرعت سبز شدن بهترین ترکیب تیماری انتخاب و سپس با یکدیگر و تیمار شاهد مقایسه شدند.در چهار رقم مورد مطالعه الوند، سرداری، مهدوی و چناب اسموپرایمینگ اوره بیشترین تاثیر معنی دار را بر افزایش سرعت سبز شدن گیاهچه، درصد نهایی جوانه زنی و شاخص بنیه گیاهچه داشت. در رقم چمران اسموپرایمینگ نمک طعام و در رقم پیشتاز استفاده از محلول پلی اتیلن گلایکول توانسته است بهترین اثر را بر سه صفت مورد اندازه گیری داشته باشد.در ارقام الوند و مهدوی تیمارهای هیدروپرایمینگ (آب معمولی و آب مقطر ) نه تنها افزایش معنی داری را در صفات مورد ارزیابی نشان ندادند، بلکه موجب کاهش معنی داری در درصد نهایی جوانه زنی و شاخص بنیه گیاهچه آن ها نیز شدند.در سایر ارقام بجز رقم سرداری هیدروپرایمینگ در حد تیمار شاهد عمل کرده است. در بررسی ضرایب همبستگی نیز مشاهده شد پرایم کردن بذور با محلولی که موجب بیشترین افزایش معنی دار سرعت جوانه زنی شد،همبستگی معنی داری را بین سرعت و درصد جوانه زنی برقرار کرد. طی آزمایش دیگری اسموپرایمینگ بذور ارقام مختلف با بهترین ترکیب تیماری پرایمینگ به دست آمده در هر رقم موجب افزایش سرعت جوانه زنی در دماهای پایین (محدوده 1 تا 12 درجه سانتی گراد) شد. این امر دمای پایه جوانه زنی را در مقایسه با بذور پرایم نشده 1/3 درجه سانتی گراد کاهش داد. براساس نتایج ، استفاده از تیمارهای اسموپرایمینگ اوره می تواند موجب بهبود سرعت و یکنواختی جوانه زنی و افزایش بنیه بذر ارقام مورد بررسی گردد.

اسموپرایمینگ، هیدروپرایمینگ، گندم