بررسی تاثیر ایزوفلاون بر روی عملکرد علوفه و اجزا عملکرد سه رقم یونجه یکساله در تاریخ های مختلف کشت

به منظور بررسی تاثیر تاریخ کشت، سال و ایزوفلاون جنستین بر روی محصول علوفه و اجزا عملکرد سه رقم یونجه یکساله آزمایشی در شرایط مزرعه ای در سال 1381 و 1382 به مدت دو سال انجام گرفت.در این آزمایش از سه گونه یونجه یکساله Medicago polymorpha، M. radiata,M. rigidula که با مناطق سرد و معتدله سازگاری دارند استفاده شد.تاریخ کشت در سه سطح اول و دهم و بیستم اسفند ماه به عنوان کرت های اصلی و گونه های یونجه یکساله بعنوان کرت های فرعی و جنستین در دو سطح 0 و 20 میکرومول در لیتر در کرت های فرعی فرعی در نظر گرفته شد.آزمایش در قالب طرح اسپلیت اسپلیت پلات بر پایه بلوک های کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام گرفت. در سال اول با توجه به مناسب تر بودن شرایط دمائی در آغاز فصل رشد ،گونه های یونجه یکساله رشد و نمو ، گره زایی و تثبیت نیتروژن بیشتری داشته و در نتیجه علوفه بیشتری نسبت به سال دوم که دما نامناسب در مدت طولانی تری در ابتدای فصل رشد حا کم بوده ، تولید کرده است. ارقام از لحاظ میزان تولید علوفه و سایر صفات مورد بررسی تفاوت معنی داری داشته و گونه M. rigidula نسبت به گونه های دیگر از نظر میزان تولید علوفه برتر بوده است. در تاریخ کشت های دوم و سوم با مطلوب تر شدن دمای هوا و خا ک، درصد نیتروژن و به تبع آن تولید علوفه در گونه های یونجه یکساله افزایش یافته است که این به دلیل افزایش شاخص های مؤثر در تولید علوفه نظیر تعداد و سطح برگ، میزان ماده خشک برگ و ساقه و ارتفاع گیاه می باشد، اما در تاریخ کشت اول به دلیل تاثیر دمای پائین هوا و خاک در کاهش درصد نیتروژن گیاه،رشد و نمو گونه های یونجه یکساله کمتر شده و محصول کمتری تولید کرده است . استفاده از جنستین ( 20 میکرومول در لیتر ) در مقایسه با شاهد ( 0 میکرومول در لیتر ) تاثیر بر روی تولید علوفه در گونه های یونجه یکساله نداشته ،اما باعث افزایش تعداد ساقه و برگ آن ها شده است. با توجه به محدود بودن دوره رویشی یونجه های یکساله و اینکه افزایش دمای محیط باعث کوتاه شدن فاز رویشی و تسریع در رسیدن به فاز زایشی و تولید بذر و تکمیل چرخه زندگی گیاه می گردد لذا دوره رویشی و مدت زمان فعالیت تثبیت نیتروژن گیاه محدود گشته و تولید علوفه و نیز میزان تثبیت نیتروژن آن کاهش شدیدی می یابد لذا نمی توان از آن ها در جهت تولید علوفه و اصلاح دیمزارها استفاده مناسبی نمود.برای استفاده از توانایی های بالقوه یونجه های یکساله، لازم است در جهت افزایش دوره رویشی آن ها تلاش کرد.تنها راه ممکن،برای وصول به اهداف مذکور، کشت زودتر یونجه های یکساله می باشد که علاوه بر طولانی تر شدن دوره رویشی گیاه،از بارندگی های اول فصل استفاده بهتری برای تولید علوفه بیشتر و افزایش حاصلخیزی دیمزارها نمایند.لازم است از گونه های مقاوم به سرما که امکان کشت زودتر آن ها مقدور است،استفاده نمود.با توجه به عدم مقاومت گونه های یونجه یکساله استرالیائی وارداتی به سرما ،نیاز به شناسای گونه های بومی مقاوم به سرما برای شرایط اقلیمی سرد و معتدل مناطق مستعد کشت یونجه یکساله در کشور می باشد. با توجه به نتایج حاصله در ابن آزمایش ،گونه M.rigidula نسبت به سایر گونه ها مقاومت به سرمای بیشتری نشان داده پس می توان از گونه M.rigidula در شرایط دمایی نامناسب و پائین که رشد و نمو سایر گونه های خوب نمی باشد،استفاده کرد.

Keywords:

ایزوفلاون , تاریخ کشت , جنستین , رشد و نمو , عملکرد , یونجه یکساله