بررسی اثرات فواصل خطوط و تراکم بذر بر عملکرد گندم نان رقم شیراز

به منظور تکمیل نتایج بررسی های قبلی بر روی فواصل خطوط کشت و تعیین دقیق میزان بذر مصرفی آزمایشی با استفاده از طرح آماری کرت های نواری (Strip Plot) با طرح پابه بلوک های کامل تصادفی و در ٣ تکرار در مزرعه تحقیقاتی چهارصد هکتاری طی دو سال زراعی 79-78 و 80-79 بر روی گندم نان رقم شیراز اجرا شد . در این تحقیق فواصل خطوط کشت گندم بر روی پشته ها در سه سطح شامل 12.5، 15.5 و 18.5 سانتی متر به ترتیب بر روی پشته ها ی 50، 62.5 و 75 سانتی متر در کرت های عمودی و تر اکم بذر مصرفی در هفت سطح شامل 310، 320، 330، 340، 350، 360 و 370 دانه در متر مربع در کرت های افقی قرار داشتند . نتایج عملکرد دانه و اجزا عملکرد دو سال اجرای آزمایش بر اساس موازین آماری طرح فوق مورد تجزیه قرار گرفته و مقایسه میانگین ها به روش آزمون چند دامنه دا نکن (DMRT) انجام شد . همچنین به منظور بررسی بیشتر در خصوص روند تغییرات پارامترهای مورد تحقیق تحت تاثیر تیمار های آزمایش آزمون متعامد انجام پذیرفت. با توجه به نتایج معنی دار بودن اثر فاصله خطوط کاشت بر صفات تعداد سنبله در متر مربع ، عملکرد دانه ، عملکرد کاه، عملکرد بیولوژیکی و تعداد دانه در متر مربع در سطح ١ درصد و بر صفات تعداد دانه در سنبله و شاخص برداشت در سطح ٥ درصد معنی دار بود می توان نتیجه گرفت که با کاهش فاصله خطوط کشت عملکرد دانه افزایش یافته که به موازات آن عملکرد کاه و عملکرد بیولوژیکی نیز افزایش یافت که این افزایش مزبور ناشی از تغییر در اجزا عملکرد تعداد سنبله در متر مربع و تعداد دانه در متر مربع با تاثیر بیشتر و تعداد دانه در سنبله با تاثیر کمتر بود . همچنین نتایج نشان داد که اثر تراکم بذر بر عملکرد دانه و وزن هزار دانه در سطح ٥ درصد معنی دار بوده ولی در مورد دیگر صفات مورد بررسی معنی دار نبود . لذا در این آزمایش تاثیر پذیری عملکرد دانه از صفت وزن هزار دانه بوده و به منظور افزایش عملکرد دانه بجای افزایش تر اکم بذر که به نوبه خود تاثیر منفی خود را از طریق افزایش رقابت بین بوته های درو ن خطوط کشت در بر دارد ، بایستی به کاهش در فاصله خطوط کشت تکیه نموده بطوریکه علاوه بر افزایش تعداد سنبله در واحد سطح به دلیل کاهش میزان رقابت بین بوته شاهد افزایش تعداد دانه در سنبله و تعداد دانه در واحد سطح بوده که در نهایت افزایش عملکرد دانه ، عملکرد کاه و عمکلرد بیولو ژیکی را در پی داشته باشد . همچنین با توجه به معنی دار بودن اثر متقابل فاصله خطوط x تر اکم بذر در مورد عملکرد دانه ، عملکرد کاه، تعداد دانه در متر مربع و شاخص برداشت در سطح ١ درصد برای هر یک از فواصل خطوط کشت تر اکم بذر خاصی مناسب بوده و بایستی در نظر گرفته شود . بدین معنی که با تغییر در فاصله خطوط کاشت به دلیل تغییر رقابت بین بوته های درون جامعه گیاهی و به منظور بهینه سازی تعداد بوته مستقر در سطح مزرعه بایستی اقدام به تغییردر تر اکم بذر نموده بنحو یکه برآیند اثر متقا بل فاصله خطوط و تراکم بذر اعمال شده افزایش عمل کرد دانه و عملکرد کاه بوده که بر اساس نتایج تعداد دانه در متر مربع و شاخص برداشت دو صفت مهم و مؤثر در این رابطه هستند . بطور کلی بر پایه نتایج بدست آمده مناسب ترین تر کیب تیماری جهت کسب حد اکثر عملکرد دانه فاصله خطوط 12.5 سانتی متر و تر اکم بذر ٣٢٠ دانه در متر مربع بوده ولی با توجه به نتایج فوق در صورت کاشت بذر در فواصل خطوط بیشتر تا 18.5 سانتی متر تر اکم بذر بایستی حتی به بیش از ٣٧٠ دانه در متر مربع افزایش یابد.

Keywords:

فواصل کاشت , تراکم بذر , گندم