پروانه جهانی پور - کارشناسی ارشد از دانشگاه تربیت مدرس
قاسم کریم زاده - استادیار دانشگاه تربیت مدرس
رحمان رجبی - کارشناس ارشد معاونت تحقیقات کشاورزی دیم سرارود

به منظور بهینه سازی باززایی جنین های حاصل از کشت میکروسپورهای کلزا بذور دو رقم کلزای بهاره پی اف و گلوبال (PF & Global) در انجام شد بعد از ۲۵ تا ۳۰ روز ج نین های بالغ به محیط جامد بازز ایی B5 منتقل شدند . در این تحقیق دو آزمایش مستقل جهت بهینه سازی باززایی گیاهچه های طبیعی (دارای نوساقه ، ری شه و برگ )انجام گرفت . در آزمایش اول اثر استفاده از کاغذ واتمن شماره ۱ در محیط بازز ایی B5 روی صفات مختلف بازز ایی نظیر درصد تو لید جنین های بدون تغییر (T1) ، درصد تولید جنین های فقط ریشه دار (T2) و درصد تو لید گ یاهچه های طبیعی دارای نوساقه ، ریشه و برگ (T3) مورد بررسی قرار گرفت . در آزما یش دوم ، تاثیر غلظت های مختلف آگار‐آگار بر میزان باززایی گیاهچه های طبیعی(دارای نو ساقه و برگ ) حاصل از کشت میکروسپورهای کلزا روی صفات مذکور مورد مطالعه قرار گرفت . این بررسی ها در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی و در ٥ تکرار انجام گرفت . مقای سه میانگین نشان داد که در مورد صفت اول درصد تو لید جنین های بدون تغییر در رقم Global (19±3/15) از رقم PF (14±2/67) در محیط ١ (محیط بدون کاغذ واتمن) به ٩% در محیط ٢ (محیط همر اه کاغذ واتمن) کاهش پیدا کردهاست. در مورد صفت دوم (درصد تولید جنین های فقط ر یشه دار) مقایسه میانگین نشان داد که میزان این صفت در رقم PF، 11% و در رقم Global ا 24% بوده است . همچنین مقایسه میانگین اثر نوع محیط باززایی بر روی صفت درصد تولیدجنین های فقط ریشه دار تغییری مشابه صفت اول داشته است . در مورد صفت سوم درصد تولید گیاهان طبیعی در رقم PF (73%) ا 1/52 برابر بیشتراز رقم Global (48%) می باشد. همچنین درصد تولید گیاهچه های نرمال با استفاده از کاغذ صافی حدودًا ٤٠% نسبت به حالت عدم استفاده از آن افزایش یافته است. در آزمایش دوم نتایج نشان داد که درصد تولید گیاهچه های طبیعی اثر رقم و غلظت آگار ‐آگار به ترتیب در سطح 0/1% و 1% معنی دار شد ولی اثر متقابل این دو فا کتور بر روی صفت مورد نظر اثر معنی داری نداشت . مقایسه میانگین ارقام نشان داد که رقم PF, با تولید 31% گیاهچه طبیعی برای باززایی منا سب تر از گلوبال می باشد . همچنین بالاترین میزان تولید گیاهچه طبیعی مربوط به غلظت 16gl^-1 و ۸ آگار‐آگار بود اما غلظت بالای آگار ‐آگار (16gl^-1) از شیشه ای شدن سلولها جلوگیری می کند.

کلزا، کشت میکروسپور، باززایی، کاغذ واتمن