ارزیابی و مقایسه عملکرد ژنوتیپ های گندم نان بهاره در اقلیم گرم و شمال ایران

به منظور ارزیابی و شناسایی منابع ژنتیکی با ارزش مراکز بین المللی در ایستگاه های تحقیقاتی اقلیم گرم شمال جهت استفاده در دورگ گیریها و هم کاری های متقابل بین المللی و به منظور دستیابی به ارقام گندم بهاره پر محصول تر از ارقام موجود که واجد صفات مطلوب زراعی، آزمایشات بین المللی مشاهده ای و مقایسه عملکرد به نامهای ESWYT, IBWSN و HRWSN با ۶۹۵ ژنوتیپ در قالب طرح آلفا لاتیس برای طرح های تکراردار در دو تکرار و مشاهده ای بدون تکرار در مر کز مغان در سال زراعی 84-1383 به اجرا در آمد . نتیجه تجزیه واریانس آزما یش ESWYT نشان داد بین بلوک های ناقص و تیمار اختلاف معنی دار وجود نداشت . لذا بر اساس صفات مطلوب زراعی و مقاومت به بیماری ها زنگ زرد و فوزاریوم سنبله ١٩ لاین که در کلاس شاهد قرار داشتند انتخاب شدند . آزمایش مشاهده ای IBWSN که با شرکت ۳۴۶ تیمار و به صورت مشاهد ه ای کشت گردید . که از این میزان ۴۳ لاین ( ۱۴ %) بعنوان لاین های برتر اتنخاب شدند . از کل تیمار های مورد بررسی در این آزمایش ۲۳۴ لاین نسبت به بیماری زنگ زرد واکنش مصون یا مقاوم نشان دادند . از نظر فوزاریوم سنبله ۲۷۰ لاین بین ۰ تا ۱۰ درصد ، ۵۱ لاین بیماری را بین ۱۵ تا ۲۵ درصد و بقیه بالای ۳۰ درصد را نشان دادند . آزمایش مشاهده ای HRWSN که با شرکت ۲۹۹ تیمار و به صورت مشاهد ه ای کشت گردید . ۴۵ لاین ( ۱۸% بعنوان لاین های برتر انتخاب شدند . دامنه عمل کرد دانه در این آزمایش از ۳۱۹ تا ۶۹۹ گرم در پلات بود . که ۱۴ لاین دارای عملکردی بالای ۶۰۰ گرم در پلات (و بالاتر از شاهد که ۵۱۴ گرم در پلات بود ) نشان دادند. از کل تیمار های مورد ارزیابی در این آزمایش ۲۶۶ لاین مصون یا مقاوم به بیماری زنگ زرد و ۲۴۲ لاین و اکنش ۰ تا ۱۰ را برای بیماری فوزاریوم سنبله نشان دادند.

Keywords:

گندم نان بهاره , آزمایشات بین المللی , آلفا لاتیس , مقایسه عملکرد , گرم و مرطوب شمال