برآورد اجزای واریانس ژنتیکی و وراثت پذیری صفات مهم کلزا از طریق تلاقی دای آلل

به منظور برآورد اجزای واریانس ژنتیکی و وراثت پذیری صفات مهم کلزا، در سال زراعی 82-1381 بذور نه والد به همراه ٧٢ تر کیب F٢ آن ها در قالب طرح لاتیس ساده با دو تکرار ک شت شد . در طول فصل رشد صفات مختلف از قبیل عملکرد دانه ، تعداد خورجین در ساقه اصلی ، تعداد خورج ین در شاخه های فرعی ، تعداد شاخه هایفرعی، وزن هزار دانه ، ارتفاع اولین خورجین از سطح زمین ، طول شاخه از اولین خورجین تا انتهای ساقه اصلی و ارتفاع بوته مورد اندازه گیری قرار گرفت . واریانس ژنوتیپ ها برای کلیه صفات از نظر آماری معنی دار بود، بنابراین تنوع ژنتیکی بالایی در بین ژنوتیپ ها وجود داشت. تجزیه دیالل به روش اول گریفینگ مدل مخلوط B نشان داد که برای اغلب صفات، سهم واریانس غالبیت بیشتر از واریانس افزایشی بود . میانگین درجه غالبیت صفات نیز اثر فوق غالبیت و در نتیجه اهمیت بیشتر غالبیت ژنی را در کنترل ژنتیکی عملکرد دانه و برخی اجزای آن نشانداد، ولی به علت انحراف از فرضیات مدل ، به نظر می رسد که این فوق غالبیت از نوع کاذب باشد . مقادیر وراثت پذیری عمومی کلیه صفات به جز وزن هزار دانه بالا بود (بیشتر از ٧٠ درصد )، حال آ نکه وراثت پذیری خصوصی صفات به جزء ارتفاع بوته (40/27 درصد ) و ارتفاع اولین خورجین(39/36 درصد ) پایین برآورد شد که نشان دهنده تاثیر بیشتر اثرهای محیطی و اثرهای ژنتیکی غیر افزایشی در کنترل ژنتیکی آن ها می باشد. بنابراین به نظر می رسد که جهت افزایش عملکرد کلزا روش های مبتنی بر گزینش چندان موثر نبوده و بایستی از طریق تولیدهیبرید و بهره برداری از اثرات غالبیت ژن ها اقدام نمود.

Keywords:

اجزای واریانس ژنتیکی , کلز ا , وراثت پذ یری , عملکرد دانه , تلاقی دای آلل , تجزیه گریفینگ