نادر میرفخرایی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع استان آذربایجان شرقی
محمد مقدم - گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
سعید اهری زاد - گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
احمد رزبان حقیقی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع استان آذربایجان شرقی

تعداد ١٢ ژنوتیپ ماشک کرکدار از نظر و اکنش به تنش خشکی در قالب طرح اسپلیت پلات بر پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی باغ گیاه شناسی مر کز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی در سال ١٣٨٢ مورد آزمایش قرار گرفتند . تنش خشکی در سه سطح (بدون تنش ، تنش متوسط و تنش شدید ) اعمال شد . در این پژوهش صفات طول ساقه ، تعداد شاخه جانبی ، وزن هزار دانه، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته، تعداد غلاف در بوته، شاخص برداشت، عملکرد بیولو ژیک خشک و تر ، طول غلاف ، چگالی دانه، عملکرد دانه و عرض غلاف انداز ه گیری شد. تجزیه علیت عملکرد بیولوژیک و عمل کرد دانه در شرایط سه گانه تنش خشکی با استفاده از رگرسیون ریج صعودی نشان داد که برخی از متغیرهای مستقل رویعملکرد دانه و عمل کرد بیولو ژیک خشک اثر مثبت و معنی دار دارند . در شرایط بدون تنش ، صفات تعداد دانه در غلاف ، تعداد شاخه های جانبی و طول ساقه از اجزای اصلی عمل کرد بیولو ژیک و صفات تعداد دانه در غلاف و چگالی دانه از اجزای اصلی تاثیر گذار بر عمل کرد دانه محسوب شدند. در شرایط تنش متوسط ، تعداد دانه در غلاف و چگالی دانه از اجزای اصلی عمل کرد بیولو ژیک و وزن هزار دانه و طول ساقه برای عملکرد دانه تعیین کننده بودن د. در شرایط تنش شدید تعداد دانه در بوته به تنهایی از اجزای اصلی عملکرد بیولوژیک محسوب شد.

رگرسیون ریج صعودی ، ضریب تبیین ، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، ماشک کرکدار