بررسی اثرات آللوپاتیک عصاره آبی بقایای ارقام کلزا و آفتابگردان بر جوانه زنی گیاهان زراعی

به منظور بررسی اثرات آللوپاتیک غلظتهای مختلف عصاره آبی اندام هوایی ارقام کلزا و آفتابگردان بر جوانه زنی و رشد ریشه چه و ساقه چه بذور گیاهان زراعی که در تناوب با این ارقام قرار می گیرند، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصاد فی با سه عامل و سه تکرار به صورت آزمایشگاهی در سال ١٣٨٣ انجام شد . در این آزمایش ارقامی از کلزا و آفتابگردان که در منطقه کرمانشاه بیشترین سطح زیر کشت را دارند، انتخاب شده و اثر عصاره استخراج شده از اندام هوایی این ارقام بر جوانه زنی و رشد گیاهچه بذور گیاهان زراعی که در تناوب با این گیاهان قرار می گیرند، بررسی گردید . عوامل آزمایش شامل عصاره در سه سطح (عصاره ٥٠ و ٢٥ درصد و آب مقطر به عنوان شاهد ), ارقام مورد آزمایش در چهار سطح (اپرا، اکاپی و رجنت برای کلزا و آلستار برای آفتابگردان) و بذور گیاهان زراعی که در تناوب با کلزا و آفتابگردان قرار می گیرند در سه سطح(شامل گندم رقم سرداری، نخود توده بومی بیونیج و کلزا رقم اپرا برای عصاره آفتابگردان و گلرنگ رقم زرقان، سویا رقم ویلیامز و آفتابگردان رقم آلستار برای عصارهای ارقام کلزا) بود. روش بررسی زیست سنجی بوده و بذور گیاهان زراعی مورد نظر در پتری دیش با محیط کشت کاغذ صافی قرار گرفت (از هر گیاه ١٠ بذر) و هر روز ١٠ میلی لیتر از عصاره و یا آب مقطر به محیط کشت اضافه می شد، در پایان آزمایش درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی وطول ریشه چه و ساقه چه محاسبه گردید . نتایج آزمایش نشان داد که عصاره بقایای ارقام کلزا و آفتابگردان بر جوانه زنی بذور گیاهان زراعی موثر بوده و درصد جوانه زنی را به طور کاملا معنی داری کاهش می دهد،که این تاثیر در ارقام اپرا و آلستار بیشتر از سایر ارقام می باشد. همچنین عصاره ارقام آلستار و رجنت طول ریشه چه و ساقه چه گیاهان زراعی را بیش از سایر ارقام کاهش می دهد و این کاهش در عصاره با غلظت بیشتر مشخصتر می باشد. همچنین عصاره بقایا در مقایسه با شاهد آب مقطر سرعت جوانه زنی را به طور معنی داری کاهش می دهد . نتایج آزمایش نشان می دهد که جوانه زنی بذور گلرنگ کمتر تحت تاثیر عصاره بقایای ارقام کلزا قرار گرفته و نسبت به سویا و آفتابگردان گیاه مناسب تری جهت قرار گرفتن در تناوب با کلزا می باشد و عصاره کلزا بیشترین تاثیر را روی جوانه زنی بذر سویا دارد، همچنین عصاره آفتابگردان کمترین تاثیر را روی جوانه زنی بذر نخود و بیشترین تاثیر روی جوانه زنی بذر کلزا دارد و کلزا گیاه مناسبی جهت قرار گرفتن در تناوب بعد از آفتابگردان نمی باشد. بنابراین مدیریت صحیح بقایا این ارقام و انتخاب گیاهان مناسب جهت تناوب از اهمیت خاصی برخوردار بوده و با انتخاب و مدیریت صحیح بقایا گیاهان زراعی می توان از کاهش عملکرد جلوگیری نمود.

Keywords:

عصاره آبی , کلزا , آفتابگردان , جوانه زنی